ایزدی

سه شنبه هفته گذشته، دو تروریست با حمله به یک کلیسای کاتولیک در شهرستان سن ماریتیم در منطقه نرماندی فرانسه، چند نفر را گروگان گرفتند و با بریدن گردن یک کشیش، او را به قتل رساندند. این حمله تروریستی در شرایطی رخ می دهد که ماه گذشته نیز حمله یک راننده کامیون به مردم شهر «نیس» در جنوب شرق فرانسه بیش از 80 کشته و دهها زخمی بر جای گذاشت و داعش بار دیگر مسئولیت آن را بر عهده گرفت. این در حالی است که وزیر دفاع فرانسه به تازگی با اشاره به اقدامات تروریستی در شهرهای مختلف این کشور تاکید کرده است که که کشورش در وضعیت جنگی قرار داد. برخی کارشناسان از میزان نفوذ داعش در بین نسل جوان و مسلمان در کشورهای اروپایی خبر میدهند و زنگ خطر را مدتی است که نواخته اند. دکتر ایزدی میگوید: مسلمانان در فرانسه جذب جامعه نشدند و متعاقب بحران هویت، تلاش می کنند با حملات تروریستی هویت یابی کنند. مشروح گفتگوی ما با دکتر پیروز ایزدی، کارشناس اروپا را در ادامه می خوانید:

چرا فرانسه بیشتر در تیرس حملات تروریستی در اروپا قرار دارد؟
جمعیت مسلمان در فرانسه از هر کشور اروپایی دیگر بیشتر است. جمعیت آنها بین 5 تا 6میلیون نفر تخمین زده یعنی حدوداً 10 درصد از کل جمعیت کشور فرانسه است.

نکته دوم اینست که فرانسه یک دولت لاییک است و بر این باور هستند که همه مهاجرین فرانسه باید جذب بدنه اصلی جامعه فرانسه شوند و ارزشهای جمهوری فرانسه را بپذیرند، اما خیلی از مسلمانان فرانسه جذب بدنه جامعه نشدند. این افراد برای اینکه هویت یابی کنند بیشتر به گروههای افراطی گرایش نشان میدهند. معمولاً مهاجرین مسلمان در حومه شهرها هستند، در عین حال متمرکزند و در کنار یکدیگر زندگی میکنند و ارتباط نزدیکی با بدنه جامعه اصلی فرانسه ندارند.
از سویی از لحاظ اقتصادی مهاجرین در وضعیت خوبی قرار ندارند، بیکاری در بین آنان بالاست. در برابر تبعیض و رفتارهای بد پلیس قرار می گیرند. این عوامل سبب سرخوردگی آنها و بیشتر دور شدن مهاجرین از بدنه اصلی جامعه شده و آنها برای ابراز هویت جدید جذب گروههای افراطی میشوند. به خصوص که از طریق شبکه های اجتماعی به راحتی می شود با این گروهها آشنایی و ارتباط برقرار کرد.

مقامات فرانسوی و به خصوص رییس جمهور فرانسه سخن از جنگ علیه داعش به میان آورده اند. آیا این موضع اعلام ضعف نیست در برابر یک گروهک تروریستی که در حال تضعیف است؟
در اتفاقات اخیر و به خصوص حادثۀ 13 نوامبر سال گذشته در پاریس که منجر به کشته شدن بیش از 130 نفر شد، آن موقع آقای اولاند اعلام جنگ کرد و بیان کرد که فرانسه مواضع داعش را در عراق و سوریه بمباران می کند و مواردی هم از این اقدام صورت گرفت و اخیراً هم این موضع را دوباره تکرار و اعلام کرد که ناو هواپیمابر شارل دوگل به منطقه اعزام میشود تا از آن طریق حملاتی علیه مواضع داعش صورت بگیرد.

این اقدامات دولت فرانسه در خاورمیانه هم تا حدودی می تواند عکس العمل گروه داعش را به همراه داشته باشد، که مثلاً در داخل کشورهای اروپایی دست به عملیات بزند. در حال حاضر در صحنه و در عملیات زمینی داعش، مجبور به عقب نشینی در عراق و سوریه شده، به همین دلیل که نشان دهد هنوز قدرتمند است و ابراز وجود کند، گرایش بیشتری برای حملات تروریستی در خاک اروپا نشان میدهد و به دلیل اینکه مورد توجه فضای رسانه ای قرار میگیرد میتواند فضای رعب و وحشت زیادی را فراهم کند و از همین طریق به دولتهای اروپایی و اقتصاد آنها لطمه بزند.

ضعف سیستم امنیتی فرانسه و و توالی و تکرارعملیات تروریستی از چه زاویه ای قابل بررسی است؟

این نقطه ضعف از چند جهت قابل بررسی است:

یکی آنکه مبادله اطلاعات و همکاری بین دستگاههای اطلاعاتی کشورهای اروپایی هنوزبه سطح مطلوب نرسیده است. مشکل دیگر اینست، تعداد اینگونه افراد که جذب گروههای تروریستی می شوند و مایل به انجام حملات تروریستی هستند، زیاد است و احتمالاً دستگاههای امنیتی فرانسه هنوز به تعداد لازم نیرو ندارند تا بتواند همزمان همه این مسایل را تحت کنترل و نظارت خود داشته باشند. حتی بسیاری از افراد به تازگی به این گروهها می پیوندند وحتی در میان آنها هستند کسانی که سابقه اعمال مجرمانه ای ندارند، به همین دلیل کنترل این افراد نیز بسیار مشکل است.

ورود به کلیسا و سربریدن کشیش فرانسوی از سوی داعش آیا پیام خاصی دارد؟
این حرکات باعث تشدید جنگ بین ادیان و مذاهب میشود. در این جهت نوعی اسلام هراسی در فرانسه به وجود می آید و مسیحیت را در برابر اسلام قرار می دهد. و این دقیقا همان خواسته گروههای افراطی است و می توانند از این جوی که به وجود می آید، بهره برداری کنند.

سیاست خاورمیانه ای فرانسه در تشدید این وضعیت چقدر موثر است؟
از آن زمانی که فرانسه در سال 2015 شاهد حملات تروریستی بود، عده ای از صاحبنظران گفتند که قرار است که ارتباطات نزدیکی بین فرانسه و کشورهای حوزه حاشیه جنوبی خلیج فارس برقرار شود؛ کشورهایی که حامیان مالی و معنوی داعش محسوب می شوند. از همان زمان انتقاداتی علیه سیاست خارجه فرانسه وارد شد و برخی صاحبنظران گفتند که فرانسه باید در روابط خود با این کشورها به خصوص عربستان تجدیدنظر کند.

از سویی، مساله سوریه هم در این میان حائز اهمیت بود، چون عده زیادی از مسلمانان فرانسه برای جهاد وارد سوریه شدند و اکثراً از خاک ترکیه وارد سوریه می شدند. همان موقع این خطر وجود داشت که با بازگشت این افراد به اروپا و فرانسه آنها به تهدیدی برای امنیت تبدیل شوند. از سویی سیاست کشور فرانسه همواره بر سرنگونی دولت بشار اسد بود، و به نوعی همسویی داشت با گروههای افراطی وابسته به القاعده و گروه داعش که آنها هم خواهان سرنگونی دولت بشار اسد بودند. در صورتی که در این شرایط هم اکنون دولت فرانسه باید الویت را روی مقابله با گروههای افرطی بگذارد.

آینده را چگونه پیش بینی می کنید؟ آیا فرانسه باز هم شاهد همچنین حملات تروریستی خواهد بود، آنگونه که مقامات این کشور می گویند؟
با توجه به شرایط فعلی احتمال تکرار این حملات وجود دارد. به این دلیل که کنترل این افراد خطرناک در گروههای تروریستی مشکل شده و از سوی دیگر داعش هم کشور فرانسه را به عنوان یکی از اهداف اصلی خود قرار داده است و سعی میکند از هر طریق ممکن به دولت فرانسه و اقتصادش لطمه بزند و ایجاد رعب و وحشت کند و باعث بشود جو اسلام هراسی در فرانسه یا در کشورهای اروپایی دیگر پدیدار شود، تا از این طریق بتواند به مقاصد خود دست پیدا کند.