تصویر متحرک ناسا از ابرنواختری که 450 سال قبل با چشم غیرمسلح رصد شد/ردپای تیکو در تاریخ نجوم ایران

پرجرم‌ترین ستاره‌های عالم، زندگی خود را با انفجاری عظیم به نام ابرنواختر به پایان می‌برند. ستاره مادهٔ خود را به سوی فضا پرتاب می‌کند و ممکن است درخشندگی آن چند روزی از کل یک کهکشان هم بیش تر باشد. هنوز هم می‌توان بقایای درخشان ستاره‌های منفجر شده را، که صدها یا هزاران سال پیش از هم پاشیده‌اند، دید.پس از 450 سال از رصد ابرنواختر تيكو هنوز هم تصاوير نشان مي‌دهد كه اين ابرنواختر در حال درخشش است.

تیم محققان مي‌گويند که بخش‌های سمت راست و پایین سمت راست این ابرنواختر دو برابر سمت چپ آن رشد می‌کند. آنها بر این باورند که تفاوت در چگالی گاز سبب ادامه یافتن این رشد شده است.

در نوامبر سال 1572ستاره‌ای درخشان در صورت فلکی ذات الکرسی پدیدار شد. این ستاره امروزه با نام ابرنواختر تیکو( Tycho )شناخته می‌شود چرا که اخترشناس بزرگ دانمارکی ،تیکو براهه، مطالعات بسیار گسترده‌ای بر روی این ابرنواختر انجام داد و چندی بعد با انتشار کتابی نتایج مشاهدات خود را به عالم عرضه کرد. مشاهدات تیکو براهه در مورد این ابرنواختر را می‌توان  آغاز اخترشناسی جدید دانست.

^{تصوير متحركي كه ناسا از تحولات 15 ساله ابرنواختر تيكو منتشر كرد}

اگر در کتاب تاریخ جهان آرای عباسی به حوادث سال ۹۸۰ هجري قمري هم نگاهی بیندازیم به نشانه‌های جالبی از ابرنواختر تيكو میرسیم، آنجا که از قول نویسنده می‌خوانیم:
«دیگر در ثمانین و تسعمائه آتشی در جنب قطب شمالی به هم رسیده تا هفت ماه باقی بود و خاکستر فرو می‌ریخت و در آن ایام طاعون نیز در بعضی بلاد به هم رسید.»

در همین توصیف کوتاه درمی‌یابیم که منظور  چیزی جز همان ابرنواختر تیکو نبوده است. چرا که اشاره‌ی به «جنب قطب شمالی» که مکان تقریبی صورت فلکی ذاتالکرسی‌ست و همچنین مدت زمان زیادی که برای پدیدار بودن این «آتش» ذکر شده است، جای شکی باقی نمی‌گذارد که با گزارشی از پدیدار شدن یک ابرنواختر روبه‌رو هستیم؛ مربوط دانستن ظهور این «آتش» ناشناخته با ظهور طاعون هم نشان می‌دهد که در سال ۱۵۷۲ هم همان تفکری که در زمان ابن ابی اصیبعه و پدیدار شدن ابرنواختر ۱۰۵۴ وجود داشت، باز هم در میان اخترشناسان و مردم حاکم بوده است.

بر اساس مشاهدات و رصدهای تیکوبراهه ابرنواختر سال ۱۵۷۲ تا حدود ۱۵ ماه با چشم غیر مسلح قابل مشاهده بوده است، این ابرنواختر در ابتدا درخشان‌تر از سیاره‌ی زهره به نظر می‌رسید ولی با مرور زمان و به تدریج از فروغ آن کاسته شد تا آن که بعد از ۱۵ ماه از پدیدار شدنش دیگر به هیچ عنوان با چشم غيرمسلح در آسمان دیده نمی‌شد.

qq