کشف نخستین سیاره دنباله‌دار در فاصله ۳۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ کیلومتری زمین

اخترشناسان برای نخستین بار سیاره فراخورشیدی نپتون‌مانندی را شناسایی کرده‌اند که مانند دنباله‌دارها از یک دنباله گازی‌شکل ۱۵ میلیون کیلومتری برخوردار است.

ستاره‌شناسان برای نخستین بار یک سیاره فراخورشیدی نپتون‌مانند را شناسایی کرده‌اند که مانند دنباله‌دارها از یک دنباله گازی‌شکل برخوردار است.

سیاره GJ 436b در مدار یک ستاره کوتوله قرمز که ۲۲ برابر زمین است، می‌چرخد. ستاره‌شناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل و رصدخانه پرتو ایکس چاندرا، ابر گازی غول‌پیکری را در اطراف این سیاره مشاهده کرده‌اند.

سیاره GJ 436b که در فاصله ۳۳ سال‌نوری از زمین در صورت‌فلکی اسد قرار گرفته، جزو نپتون‌مانندهای گرم محسوب می‌شود. چنین سیاراتی با ابعاد ۱۰ الی ۲۰ برابر بزرگ‌تر از زمین، جرمی مشابه نپتون‌مانندهای سرد (مانند سیارات اورانوس و نپتون در منظومه شمسی) دارند؛ اما فاصله‌شان از ستاره میزبان بسیار کم و مشابه عطارد در منظومه شمسی است.

به گفته دانشمندان، سیاره GJ 436b با فاصله متوسط ۴٫۸ میلیون کیلومتری، ۳۳ برابر بیشتر از زمین و ۱۳ برابر بیشتر از عطارد به خورشید خود نزدیک است.

ابر گازی اطراف GJ 436b که بیشتر از هیدروژن ساخته شده، یک سر کروی دارد که اطراف سیاره را گرفته و دنباله آن در پشت سیاره کشیده می‌شود. قطر سر این ابر حدود ۳ میلیون کیلومتر و ۵ برابر پهنای ستاره میزبان است. این ستاره تقریباً نصف خورشید است.

طول دنباله ابر هنوز مشخص نیست زیرا مشاهدات تیم تحقیقاتی نتوانسته آن را به‌طور کامل پوشش دهد؛ اما مدل‌های رایانه‌ای تخمین می‌زند که طول آن احتمالاً ۱۵ میلیون کیلومتر است.

تحقیقات قبلی پیش‌بینی کرده بودند که سیارات گازی غول‌پیکر فراخورشیدی بسته به میزان داغ بودنشان، باید همانند دنباله‌دارها دنباله داشته باشند و GJ 436b نخستین سیاره‌ای است که دنباله آن به‌یقین مشاهده شده است.

ستاره‌شناسان برآورد کرده‌اند که سیاره GJ 436b در حال حاضر تا ۱۰۰۰ تن گاز در ثانیه از خود به بیرون منتشر می‌کند. این امر بدین معنا است که سیاره مذکور در هر میلیارد سال نزدیک به یک درصد از جو خود را از دست می‌دهد؛ البته این سرعت بسیار کندتر از آن است که جو سیاره در طول عمر ستاره میزبان تخلیه شود.

دانشمندان امیدوارند که فضاپیمای کپلر در کنار مأموریت‌های فضایی TESS ناسا، PLATO و CHEOPS سازمان فضایی اروپا بتوانند هزاران سیستم دیگر مشابه GJ 436b را در سال‌های آینده کشف کنند.

ستاره‌شناسان اکنون قصد دارند سیارات کوچک‌تر مانند سیارات ابرزمین و ریزنپتون‌ها را بررسی کنند تا از وجود جو پف‌کرده و دنباله در آن‌ها باخبر شوند.