توسعه رو به فقر نمی‌خواهیم

به گزارش خبرنگار هدف ، حجت میان آبادی پژوهشگر سیاست‌گذاری آب در نشست اکران فیلم «نازیسم» در خبرگزاری هدف، گفت: وقتی دم از توسعه می زنیم، مطمئناً هدفمان رشد است اما باید بین توسعه و رشد و پیشرفت تفاوت قائل شویم. از نگاه عامیانه، توسعه حتماً منجر به رشد و رفاه و آسایش می شود اما عملاً اینگونه نیست و توسعه رو به فقر موضوعی است که ما به شدت از آن غافل بوده ایم.

میان آبادی افزود: در کرمان زمانی با توهم توسعه، سرمایه گذاری بسیار جدی برای کشت پسته کردیم. منابع مالی بسیاری خرج کردیم و باغ های پسته را توسعه دادیم تا به رفاه در منطقه برسیم. آیا منطقه رشد کرد یا الان با فقر مواجه شده است؟

وی ادامه داد: اولین بار یک اقتصاددان، توسعه رو به فقر را در هند بررسی کرد. باید یک کار مطالعاتی در نقاط مختلف کشور انجام دهیم که در کنار پیشرفت‌ها و اقدامات مناسب و مثبت کشور در زمینه‌های علمی آیا کارهایی که با توهم توسعه انجام گرفته، توسعه رو به رشد بوده است یا توسعه رو به فقر. در ارومیه چند میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده ایم و به اصطلاح منطقه را توسعه دادیم ولی الان ستاد احیای دریاچه ارومیه ۷ میلیارد دلار یعنی حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان بودجه خواسته تا ارومیه را به شرایط ۲۰ سال پیش برگرداند این درحالی است که به گفته مسئولان محترم دولتی ارزش کل محصولات تولید شده در ۱۰ سال گذشته در اطراف دریاچه ارومیه به ۷ میلیادر دلار  نمی‌رسد.

دانش آموخته دانشگاه دلفت هلند تصریح کرد: برخی متخصصان و استادان دانشگاهی می گویند حتی با این هزینه هم دریاچه به شرایط اولیه برنخواهد گشت. این چه نوع توسعه ای بوده است؟ قبلاً اثبات چنین مواردی مطالعه و نظریه نیاز داشت تا بتوانیم حرفمان را ثابت کنیم اما الان با وجود نمونه هایی مثل ارومیه و کرمان که جلوی چشم ماست، کار ما خیلی ساده شده است. استاندار محترم کرمان اعلام کرده است که در طول ۵۰ سال گذشته میزان صادر شدن پسته حدود ۳۰ میلیارد دلار و ارزش آب مصرف شده برای آن به قیمت امروز معادل ۸۰ میلیارد دلار  است. این چه توسعه ای است، مگر توسعه رو به فقر؟

میان آبادی بیان کرد: توسعه ای که همه جانبه و پایدار نباشد، توهم توسعه است. ما اکنون در گاوخونی، تالاب انزلی، دریاچه ارومیه، کشف‌رود، هامون و غیره مشکل داریم اما متاسفانه با شتاب بیشتر به همان سمت حرکت می کنیم و درس نگرفته ایم.

وی با بیان اینکه این نوع توهم متاسفانه همه جای دنیا به سراغ مدیران دولتی می آید، توضیح داد: به راحتی طرح های غیر کارشناسی را به اسم توسعه و پیشرفت به مدیران تحویل می دهند. هرگونه طرح بزرگ منابع آبی، مطالعات جامع می خواهد. آیا لزوماً هر طرح انتقال آبی موفق خواهد شد؟

پژوهشگر سیاستگذاری منابع آب تاکید کرد: من مخالف صددرصد سدسازی یا انتقال آب نیستم. مشکل من این است که بسیاری از طرح های ما مطالعات جامع ندارند. هزینه یک پروژه ۹ هزار میلیارد تومان است اما وقتی با مشاور پروژه صحبت می کنید که مطالعات خاصی در برخی ابعاد مهم مطالعات جامع منابع آب دارد یا نه؟ می گفت از ما نخواستند. مگر می شود پروژه ملی با ابعاد بین المللی مطالعات کامل نداشته باشد؟ چنین توسعه ای، توسعه رو به رشد است یا توسعه رو به فقر؟ آیا باید دوباره ۹ هزار میلیارد تومان هزینه کنیم تا یک معضل دیگر مثل ارومیه و گاوخونی ایجاد کنیم، مشکل امنیت ملی ما بشود و بودجه های میلیاردی برای برگشت به قبل از آن اختصاص دهیم؟

میان آبادی افزود: مثال های زیادی از توسعه رو به فقر چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور هست. ما بعضاً متهم شده ایم که با توسعه مخالفیم اما ما با کدام توسعه مخالفیم؟ ما با اصل توسعه مخالف نیستیم، با بهره برداری از طبیعت مخالف نیستیم،  اما وقتی انتقاد می کنیم که این کارها را نکنید، می گویند برگردید به روستاها و با سطل از چشمه آب بردارید. این مغلطه است. ما وقتی برای مثال می گوییم قنات، منظورمان آن نیست که به عقب برگردیم، می گوییم به گذشته هم نگاه کنیم.

وی با بیان اینکه الان باید ۷ هزار میلیارد دلار بودجه بگذاریم تا دریاچه ارومیه به ۲۰ سال قبل برگردد و برای این کار از دانشگاه های مختلف هم کمک گرفته‌ایم، تصریح کرد: دکتر مرتضی فرهادی جایی گفته اند ۲ نوع استفاده از طبیعت داریم. یک نوع اینکه شیر گوسفند را بدوشیم و یک نوع آنکه خونش را بمکیم. روشن است که ما الان در بهره برداری از طبیعت، شیر طبیعت را میدوشیم یا خون آن را می مکیم.

در ابتدای این نشست، فیلم «نازیسم» ساخت امیرحسین خلیلی و کاری از سفیرفیلم است که به موضوع خشک شدن منابع آبی یک روستا و خالی از سکنه شدن آن می‌پردازد، اکران شد و حاضران پس از تحلیل فیلم به بررسی وضعیت بهره برداری نادرست از منابع آبی پرداختند.