ده نوبل آخر ادبیات را چه کسانی گرفته‌اند

7

چاپ

دو فرانسوی در کنار دو انگلیسی و هنرمندانی از ترکیه، پرو، آلمان، سوئد، چین و کانادا در ده دوره گذشته جایزه نوبل ادبیات را به کشورهای خود برده‌اند.

آکادمی نوبل امروز نام برنده جایزه نوبل ادبیات را اعلام خواهد کرد. این فرد یکصد و دوازدهمین فردی است که این جایزه را دریافت می‌کند.

سال گذشته پاتریک مودیانوی فرانسوی این جایزه را از آن خود کرده بود. مودیانوی دومین فرد فرانسوی بود که در 10 سال اخیر توانست مهم‌ترین جایزه دنیای ادبیات را از آن خود کند. مودیانو که در زمان دریافت نوبل 69 ساله بود،  خالق آثاری همانند «سیرکی که می‌گذرد»، «ویلای دلگیر» و «جوانی» است .

یک سال پیش از مودیانو، یک بانوی کانادایی به نام آلیس مونرو جایزه نوبل ادبیات را به خانه برد. او که از سوی آکادمی نوبل «استاد داستان کوتاه معاصر» نامیده شد، خالق آثاری چون «رویای مادرم»، «فرار» و «زندگی عزیز» است. مونرو در زمان دریافت جایزه نوبل 82 سال داشت. او پیش از این جوایز معتبری چون جایزه پن مالامود، جایزه حلقه منتقدان کتاب ملی، جایزه اوهنری و جایزه بین‌المللی بوکر را به خانه برده بود.

اگر از دیدگاه قاره‌ای به بررسی برندگان ده دوره اخیر نوبل ادبیات بپردازیم، قاره آسیا با دو برنده، سهم مناسبی از برندگان این جایزه دارد. از هشت برنده باقیمانده دوتن از قاره آمریکا و شش تن از قاره اروپا بوده‌اند. قاره آفریقا سهمی از برندگان نوبل ادبیات ده سال گذشته، نداشته است.

پیش از آلیس مونرو یک آسیایی نه چندان مشهور به نام مو یان از کشور چین در سال 2012 جایزه نوبل ادبیات را از آن خود کرده بود. از این نویسنده با عنوان پاسخ چینی‌ها به فرانتس کافکا یا جوزف هلر یاد می‌کنند. او خلق آثاری چون «بچه آهنی»، «داستان عشق» و «ذرت سرخ» را در کارنامه خود دارد. مو یان با نام واقعی گوان موئه سال 1955 به دنیا آمده است.

خاستگاه جایزه نوبل، موطن کسی است که در سال 2011 جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. توماس ترانسترومر یکی از برترین چهر‌ه‌های ادبی اسکاندیناوی پس از جنگ‌جهانی دوم به شمار می‌رفت. او در آوریل 1931 چشم به جهان گشود و چهار سال پس از دریافت جایزه نوبل ادبیات در مارس 2014 درگذشت. اشعار ترانسترومر به بیش از 60 زبان زنده دنیا ترجمه شده است. «غم و اندوه گوندولا»، «برای زندگی و مرگ»، «بالتیک»، «راه ها»، «دیدن در تاریکی» و «بهشت نیمه تمام» از مجموعه اشعار توماس ترانسترومر هستند.

انتخاب ماریو بارگاس یوسا به عنوان برنده نوبل ادبیات در سال 2010 با اقبال بسیار خوبی مواجه شد، و عده بسیاری از این انتخاب راضی بودند. این نویسنده اسپانیایی زبان اهل پرو از مهم‌ترین رمان‌نویسان معاصر آمریکای جنوبی است. او در زمان دریافت نوبل 74 ساله بود، و هم‌اکنون استاد مهمان دانشگاه پرینستون است. از آثار معروف او می‌توان «سال‌های سگی»، «سور بز» و «جنگ آخرالزمان» را نام برد.

هرتا مولر برنده نوبل ادبیات سال 2009 کسی است که انتخاب مو یان به عنوان برنده این جایزه در سال 2012 را یک فاجعه خوانده بود. مولر که خود در زمان حکومت دیکتاتوری در رومانی بسیار از فضای خفقان آن کشور رنج برده بود، از مو یان به دلیل تکریم قوانین سانسور در چین انتقاد کرد. «سرزمین گوجه فرنگی‌های سبز»، «زمین‌های پست» و «آونگ نفس» از آثار معروف هرتا مولر هستند. این نویسنده سال 1953 در یک خانواده آلمانی در رومانی به دنیا آمد.

ژان ماری گوستاو لو کلزیو فرانسوی یک سال پیش از هرتا مولر جایزه نوبل ادبیات را از آن خود کرد. این نویسنده در زمان دریافت جایزه 68 سال داشت. او را با آثاری چون «بیابان»، «آفریقایی» و «آوای گرسنگی» می‌شناسند.

هرچند که تا کنون هیچ هنرمندی از ایران موفق به دریافت نوبل ادبیات نشده، اما یکی از برندگان این جایزه زاده ایران است. دوریس لسینگ علاوه بر این مسن‌ترین برنده جایزه نوبل نیز به شمار می‌رود. این نویسنده در زمان دریافت نوبل ادبیات 88 ساله بود. از آثار این نویسنده می‌توان «فرزند پنجم»، «شیرین‌ترین رویاها» و «تروریست دوست‌داشتنی» را نام برد. لسینگ در سال 2013 شش سال پس از دریافت نوبل در 94 سالگی درگذشت.

اورهان پاموک نویسنده نامدار اهل ترکیه نخستین فرد ترک‌تباری است که مهم‌ترین جایزه دنیای ادبیات را از آن خود کرده است. نویسنده «موزه معصومیت» و «آقای جودت و پسران» از منتقدان برخورد ترکیه با کردها و نسل‌کشی ارامنه در سال‌های ابتدایی جنگ‌جهانی اول است. او در زمان دریافت نوبل ادبیات 54 سال داشت.

درام‌نویس سرشناس انگلیسی هارولد پینتر در سال 2005 جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. او خالق آثاری همچون «درد خفیف»، «خیانت»، «آسایشگاه» و «خاکستر به خاکستر» است. پینتر سال 1930 در لندن به دنیا آمد و سه سال پس از دریافت جایزه نوبل در دسامبر 2008 درگذشت.

7

7