زنان؛ گوشه رینگِ سیاست/ تلاش برای «رجل سیاسی» شدن

زنان؛ گوشه رینگِ سیاست/ تلاش برای «رجل سیاسی» شدن

هفت زن  در کنار 23 مرد. این سهم حضور زنان در شواری مرکزی جمنا (جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی) است؛ زنانی اصولگرا که حالا با قرار گرفتن در جبهه ای اصولگرا در پی آوردنِ رییس جمهوری اصولگرا هستند. پیش از این هم بعضی از اعضای شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان را زنان اصلاح طلب تشکیل دادند. رویه‌ای که نشان از تغییر جایگاه زنان در سیاست مردانه ایران دارد.

از سابقه وزارت گرفته تا نمایندگی مجلس، معاونت وزیری و عضویت در شورای شهر، از سوابق کاری این زنان است که حالا سعی کرده اند در کنار مردانِ تشکلات سیاسی متبوع شان، راهی برای حضور بیشتر زنان در تحرکات سیاسی و انتخاباتی باز کنند. آن ها هم مانند دیگر یاران هم طیفی شان اعتماد مردم به حضور زنان در مجلس شورای اسلامی را در اسفندماه گذشته دیده اند و نمی خواهند جزء عقب ماندگان این قافله باشند. اما این قافله همچنان برای آن ها چندان شلوغ نیست، چه قبل و  چه زمان هر انتخابات در کشور سهم زنان از کرسی های قدرت اندک است. کرسی هایی مردانه که زنان فعال سیاسی- اجتماعی همچنان برای برابر کردنش با مردان در حال تلاش‌اند.

یک داستان قدیمی

این موضوع جدیدی نیست. سال ها است  انتخابات فرصت خوبی است که زنان بتوانند توسط آن آرمان‌ها، خواست‌های حقوقی و سیاسی خود را بروز دهند اما حضور زنان در کارزارهای رقابتی بیشتر بدل به ژست های انتخاباتی می شود که جز سهم گیری های اندک چیزی را نصیب آن ها نمی کند. به همان اندازه که شمار زنان پای صندوق‌های رای و فعالیت های سیاسیشان مورد توجه مردن و سیاسیون کشور قرار می گیرد به همان نسبت سهم آن ها از حضور موثر در صحنه های مستقیم انتخاباتی، کرسی های اجرایی و تصمیم گیری کم است. در انتخابات های ریاست جمهوری جزو «رجال سیاسی» قرار نمی گیرند و حضور و  ابقایشان در فضای سیاسی-اجتماعی کشور نیازمند حمایت همان رجال سیاسی قرار می گیرد. این موضوعی است که سال ها است گریبان زنان فعال سیاسی کشور را گرفته است. به همین خاطر است که آن ها در آستانه هر انتخاباتی سخن از سهمیه های 30 تا 50 درصدی زنان از لیست های انتخاباتی می زنند.  لیست هایی که زنان در انتخابات های مجلس شورای اسلامی و شوراهای شهر و روستا به آن ها امید بیشتری دارند تا انتخابات ریاست جمهوری و سدّ همیشگی شورای نگهبان برای کاندیدا شدنشان.

زنان، بازیگران پشت صحنه

فرقی ندارد اصولگرا باشند یا اصلاح طلب، کرسی های اجرایی به زنان از همان اوایل انقلاب تا کنون اندک به زنان رسیده است. هرچند جا دادن زنان در بدنه دولت در زمان آیت الله هاشمی شروع و تا همین دولت یازدهم ادامه پیدا کرده، اما نه تنها سهم دولتی زنان در این سال ها پیشرفت کمی کرده که تلاش ها برای گنجاندن زنان در رده های بالای مدیریتی کشور هم چندان ثمر بخش نبوده است.  البته این تلاش ها در شمار زنان از مجلس اول تا همین مجلس دهم اندکی سیر صعودی داشته اما همچنان سهم زنان از کرسی های مجلس شورای اسلامی به 10 درصد هم نمی رسد، حالا هرچقدر این سهم در مجلس دهم زیادتر شده باشد.

حالا در آستانه انتخاباتی دیگر هرچند زنان اصولگرا و اصلاح طلب هم در میتینگ های انتخاباتی حضور دارند اما آنچه از این میتینگ ها تا به حال به بیرون درز کرده اطلاعاتی بدون حضور زنان است.  بطوریکه زنان نه در لیست 14 نفره جمنا برای انتخابات ریاست جمهوری جایی دارند و نه کاندیدای اصلاح طلبان یک زن است. گرچه تکلیف اصلاح طلبان از همان اول هم در حمایت از حسن روحانی معلوم بود اما حتی نام زنان اصلاح طلب به عنوان نامزدهای پوششی این طیف برای انتخابات مطرح هم نبود تا زنان بیشتر نقش بازیگران پست صحنه را داشته باشند و مردان بازیگران اصلی صحنه سیاست کشور باشند.

زنان اصولگرا وارد می‌شوند

شاید مواضع بیشتر زنان اصولگرای جمنا همان مواضع پیشین نسبت به زنان و مسائلشان باشد اما آن ها دیگر نمی خواهند در زاویه فعالیت های سیاسی اردوگاه راست ها باقی بمانند. به خاطر همین هم به صحنه آمده اند، هرچند از همان اول هم می دانستند که خروجی رایزنی های اعضای این جبهه برای کاندیداتوری ریاست جمهوری همچنان از جنس آن ها نیست.

مرضیه وحید دستجردی مهمترین چهره گروه هفت نفره زنان «جمنا» است. او که در رای گیری شورای مرکزی این جبهه رای اول را آورده است، از همان سال ۸۸ که با نگرانی، پیشنهاد نشستن بر صندلی وزارت عریض و طویل بهداشت را پذیرفت تا همین روزها که در کسوت سخنگوی جمعیت تازه تاسیس جبهه مردمی نیروهای انقلاب پشت تریبونِ پاسخگویی می نشیند، از معدود زنان سیاستمداری است که عرصه سیاسی را ترک نکرده؛ به خاطر همین هم بود که بعد از تشکیل جبهه مردمی از او به عنوان یکی از کاندیداهای اصلی اصولگرایان در انتخابات  سال آینده نام برده شد و البته خودش این موضوع را تکذیب کرد. مرضیه وحید دستجردی یکی از زنانی است که با کارنامه تقریبا موفقش در دولت دهم راه را برای وزارت زنان باز کرد و البته تا به حال هنوز این سمت تکرار نشده است.

سهم خواهی اصلاح طلبانه

زنان اصلاح طلب به تازگی تجربه خوبی را پشت سر گذاشته اند. آن ها در انتخابات دهمین مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه تهران توانستند به همراه لیست امید به صورت کامل وارد مجلس شوند و بعضی از کاندیداهای آن ها در دیگر شهرها هم این موفقیت شامل حالشان شد تا زنان این بار در ادوار مجالس شورای اسلامی رکود بزنند و به 17 نفر برسند. هرچند زنان همچنان از هیات رئیسه مجلس سهمی ندارند اما زنان اصلاح طلب با از سرگذراندن این تجربه در پی تکرار آن هستند. آن ها در حالی با تعیین تکلیف نشدن وضعیت رجل سیاسی در شورای نگهبان امیدی به انتخابات ریاست جمهوری ندارند که رقابت های شورای های شهر و روستا  عرصه ای با رقابتی جدی تری برای آن ها و برای تصاحب کرسی های آن است؛ هرچند که سهم آن ها از این کرسی های قطعا با مردان هم فکرشان در لیست های انتخاباتی این طیف سیاسی کشورمان هم برابری نخواهد کرد اما به گفته فعالان زن این طیف همچون فاطمه راکعی، آذر منصوری، الهه کولایی و اشرف بروجردی این عرصه  می تواند  سهمی هرچقدر حداقلی برای حضور زنان در عرصه مدیریتی باشد.  هرچند این زنان باید برای گرفتن این سهم بیشتر قطعا با مردان هم طیفی شان رایزنی بیشتری داشته باشند.