سخنان امام حسن عسکری(ع) درباره فرزندش، امام زمان(عج)/ تاکید امام بر اخلاق نیکو میان شیعیان
سخنان امام حسن عسکری(ع) درباره یک شیعه حقیقی/ مایه زشتی و بدنامی ما نباشید
در احادیثی به نقل از تحف العقول، حضرت عسکری(ع) خطاب به شیعیانش می فرماید:
* شما را سفارش می کنم به کوشش و راستگویی و اینکه امانت هر کسی را که به شما امانتی سپرده است، به او بازگردانید چه آن شخص، نیکوکار باشد چه تبهکار.
* برای همسایگان خود، همسایگان خوبی باشید. با آنان نماز گزارید، در تشییع جنازه های شان حاضر شوید و مریضان آنان را عیادت و حقوق شان را ادا کنید.
* اگر کسی از شما راستگو باشد و ادای امانت کند و با مردم خوش رفتار باشد، آن زمان مردم می گویند: «این، یک شیعه است.» و همین مسأله، من را شادمان می کند.
* از خدا بترسید و تقوای الهی را پیشه خود سازید و با اعمالتان زیور و زینت برای ما باشید و مایه زشتی و بد نامی ما نباشید. هرگونه دوستی را برای ما جلب کنید و هر بدی را از ما دور سازید. زیرا هر خوبی که در حق ما گفته شود، سزاوار آنیم و هر بدی که در حق ما گفته شود، شایسته آن نیستیم.
اساس عبادت و تقوا از نگاه امام عسكري(ع)/ به شرح آیت الله جوادی آملی
از وجود مبارك امام حسن عسكري(سلام الله عليه) رسيده است كه «ليست العبادة كثرة الصيام و الصلاة و إنّما العبادة كثرة التفكّر في أمر الله» عبادت در اين نيست كه انسان نمازهاي زياد بخواند، روزه‌هاي زياد بگيرد البته نماز واجب و نماز مستحب و نافله هم مشخص است اما بيش از آن مقدار انسان بايد وقت را صرف در معرفت بكند لذا فرمود: اساس عبادت آن تفكّر است آن مقصدشناسي و مقصوديابي است، بحث‌هاي توحيدي، معرفت خدا، اسماي حسناي الهي، صفات ذاتي حق، معناي تجلّي و فعل خدا، معناي حضور خدا در كنار افعال و مانند آن مهم است كه فرمود: اساس عبادت تفكّر است و درايت. اين درايت اگر با عمل همراه باشد انسان هم راه را طي مي‌كند هم به مقصد مي‌رسد و هم مقصود را به اندازه خود مشاهده مي‌كند. بنابراين آنچه از وجود مبارك امام عسكري(ع) به ما رسيده است تهيه كردن اين سه عنصر محوري يعني هم زاد و توشه مسافرت هم راحله و مركب سفر و هم تفكّر درباره مقصد و مقصود.
سفارش تقوا از يازدهمين امام همام امام حسن عسكري(ع) اين است كه «أورع الناس من وقف عند الشبهة وأعبد الناس من أقام علي الفرائض وأزهد الناس من ترك الحرام وأشد الناس اجتهاداً من ترك الذنوب»؛ پرهيزگارترين مردم كسي است كه وارد كار مُشتَبه، سخن مُشتَبه و عقايد مُشتَبه نشود؛ مطلبي كه مبرهَن نيست آن را نپذيرد تا ورع فكري داشته باشد؛ سخني كه مستدل نيست نگويد تا ورع در گفتار و نوشتار داشته باشد و كار مشكوك نكند تا در مقام كردار و عمل متورع باشد، فرائض الهي را انجام بدهد تا جزء عابدترين مردم عصر خود باشد، از محرّمات بپرهيزد تا جزء زاهدترين مردم عصرش باشد و بكوشد كه از گناه نجات پيدا كند.
قدرتِ اراده بدون قدرتِ روح ميسّر نيست و قدرت روح در پرتو ارتباط با خداست، ارتباط هم يا ارتباط علمي است يا ارتباط عملي؛ اگر كسي علمش لله و عملش لله باشد اين ربط قوي است و هر چه ربط به خداي عليمِ قدير قوي‌تر بود علم و قدرت انسان افزوده‌تر و روح قوي‌تر مي‌شود و از روحِ قوي اراده ي قوي نشأت مي‌گيرد، لذا امام حسن عسكري(سلام الله عليه) فرمود: «وأشدّ الناس اجتهاداً من ترك الذنوب»؛ كسي كه همه ي گناهان را ترك كند از ديگران شديدتر و مقتدرتر و توانمندتر است. همه ي اينها از بركات قرآن كريم است كه به ما فرمود: (وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن كُنْتُم مُؤْمِنِينَ)؛ هم از دشمنِ بيرون اعلا بوده و بر او پيروز هستيد و هم از دشمن درون اعلا و بر او پيروز هستيد: (إِن كُنْتُم مُؤْمِنِينَ).
سخن امام یازدهم درباره امام زمان(عج) / به شرح آیت الله محمد
در يكي از روايات آمده كه كسي از امام عسكري(ع) راجع به امام زمان(عج) سؤال كرد. حسن بن ظريف مي‌گويد: «اخْتَلَجَ فِي صَدْرِي مَسْأَلَتَانِ أَرَدْتُ الْكِتَابَ فِيهِمَا إِلَى أَبِي مُحَمَّدٍ(ع) فَكَتَبْتُ أَسْأَلُهُ عَنِ الْقَائِمِ(ع) إِذَا قَامَ بِمَا يَقْضِي وَ أَيْنَ مَجْلِسُهُ الَّذِي يَقْضِي فِيهِ بَيْنَ النَّاسِ وَ أَرَدْتُ أَنْ أَسْأَلَهُ عَنْ شَيْءٍ لِحُمَّى الرِّبْعِ فَأَغْفَلْتُ خَبَرَ الْحُمَّى فَجَاءَ الْجَوَابُ سَأَلْتَ عَنِ الْقَائِمِ فَإِذَا قَامَ قَضَى بَيْنَ النَّاسِ بِعِلْمِهِ كَقَضَاءِ دَاوُدَ(ع) لَا يَسْأَلُ الْبَيِّنَةَ وَ كُنْتَ أَرَدْتَ أَنْ تَسْأَلَ لِحُمَّى الرِّبْعِ فَأُنْسِيتَ فَاكْتُبْ فِي وَرَقَةٍ وَ عَلِّقْهُ عَلَى الْمَحْمُومِ فَإِنَّهُ يَبْرَأُ بِإِذْنِ اللَّهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ يا نارُ كُونِي بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهِيمَ فَعَلَّقْنَا عَلَيْهِ مَا ذَكَرَ أَبُو مُحَمَّدٍ(ع) فَأَفَاقَ»
راوی می‌گوید، دو سؤال داشتم، سؤال اولم از حجّت بعد از خودش بود، از امام عسكري(ع) سؤال كردم حجت شما وقتي قيام مي‌كند به چه چيز قضاوت مي‌كند و مجلسي كه بين مردم قضاوت مي‌كند كجاست؟ بعد كه نامه را فرستادم امام(ع) فرمود: اما سوال كردي از حجّت بعد از من و اينكه چگونه قضاوت مي‌كند؟ او به علم خودش قضاوت می‌‌کند. يكي از خصوصيات زمان حضرت حجت(عج) اين است كه حضرت به بيّنه و قسم اعتنايي نمي‌كند و به علم خودش قضاوت مي‌كند، كه در فقه می‌‌توان اين روايت را در بحث علم قاضي مورد دقت قرار داد، كه آيا می‌‌توان علم قاضي را حجت قرار داد يا نه؟ كه اگر بگوئيم علم قاضي حجّت نيست، يكي از ادله‌اش می‌‌تواند همين روایت باشد، وقتي گفتيم از مختصات ظهور و زمان امام زمان(ع) است، پس ديگر نبايد علم قاضي قبل از ظهور حجّت باشد.
در روايت دیگری حسن بن محمد بن صالح بزاز مي‌گويد: «سمعت حسن بن علي يقول» از امام عسكري(ع) شنيدم كه «إِنَّ ابْنِي هُوَ الْقَائِمُ مِنْ بَعْدِي وَ هُوَ الَّذِي يَجْرِي فِيهِ سُنَنُ الْأَنْبِيَاءِ(ع) بِالتَّعْمِيرِ وَ الْغَيْبَةِ حَتَّى تَقْسُوَ قُلُوبٌ لِطُولِ الْأَمَدِ وَ لَا يَثْبُتَ عَلَى الْقَوْلِ بِهِ إِلَّا مَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي قَلْبِهِ الْإِيمَانَ وَ أَيَّدَهُ بِرُوحٍ مِنْه»
مي‌دانيد كه امام عسكري(ع) يك فرزند بيشتر نداشته! يعني امام زمان(ع) برادر و خواهر ندارد. بعد امام(ع) می‌‌فرماید فرزند من كسي كه حجّت بعد از من است و سنت های انبياء از نظر طول عمر و از نظر غيبت، در او جريان پيدا مي‌كند. براي اينكه زمان غیبت خيلي طولاني مي‌شود، قساوت قلب پيدا مي‌شود، و فقط آنهايي ثابت بر اين قول و جزء منتظران واقعي هستند كه دو جهت از طرف خداوند متعال در او باشد؛ يكی اینکه خدا ايمان را در قلب اين آدم راسخ كرده باشد. دوم: «أيّده بروحٍ منه»؛ اعتقاد به آخرين حجت يك جنبه‌ي اضافي هم دارد كه بايد يك تأييدي از ناحيه خدا نسبت به اين مؤمنيني كه مي‌خواهند منتظر باشند واقع شده باشد.