ظریف تشریح کرد: جزئیات دیدار وزاری خارجه ایران و آمریکا

3

چاپ

شاهد همکاری خوبی از سوی سعودیها نبودیم

ابعاد رایزنی های دکتر روحانی و دکتر ظریف در نیویورک، موضوع گفتگوی ویژه خبری بود که در آن محمدجواد ظریف به تشریح دیدارهای خود و رئیس جمهور پرداخت

دکتر محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه از طریق ارتباط از راه دور از مقر سازمان ملل متحد در نیویورک در برنامه گفتگوی ویژه خبری از شبکه دو سیما حاضر شد و در ابتدا، با تسلیت فاجعه منا شروع به گفتگو کرد.
او در ادامه به بررسی دیدارهای خود و رئیس جمهور پرداخت و ناگفته هایی از رایزنی با مقامات سعودی و میانجیگری امیر کویت درباره پیگیری مصدومان و جانباختگان حادثه منا بیان کرد.
آنچه می خوانید، مشروح پاسخهای دکتر محمدجواد ظریف به پرسشهای امیرشجاعی، مجری برنامه های سیاسی تلویزیون است:
امسال دستور کار هیات ایرانی در نیویورک چیست؟
مجمع عمومی سازمان ملل متحد سالانه یک فرصت استثنایی برای مسئولان کشورهاست که ضمن مشارکت فعال در برنامه جهانی که برنامه سیاسی یک کشور را می توان از این طریق اعلام کرد، ملاقاتها و گفتگوهایی در حاشیه مجمع داشته باشند و این راحتترین و ساده ترین کار است که با یک سفر تعداد زیادی ملاقات انجام می دهند که در شرایط معمولی ماهها طول می کشد. به همین دلیل وقت وزرای خارجه و سران کشورها بسیار گرفته است و بیشتر وقتشان با ملاقات پر می شود. لذا معمول است برای شرکت در مجمع عمومی که بتوانید با تعداد قابل توجهی از همتایان صحبت و تنظیم روابط کنید. امسال اجلاسی برای بررسی اهداف توسعه پایدار بین سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰ میلادی داریم. این اهداف هزاره است که توسعه پایدار را دنبال می کند. همچنین امسال بزرگترین اجلاس سران ملل متحد در ۷۰ سال گذشته است که بیش از ۱۳۰ رئیس دولت در این اجلاس حضور دارند و یکی از مهمترین نشستهای سالهای اخیر است.
همچنین اجلاس هفتادم مجمع عمومی را داریم که به این دلیل تعداد زیادی از رهبران و سران کشورها در این جلسه حضور دارند. این دو اجلاس این فرصت را ایجاد کرده تا برنامه ها و سیاستهای خود را اعلام کنیم و فرصت خوبی برای دیدار را مقامات عالی رتبه جهان است. دکتر روحانی با توجه به جمع بندی بحث هسته ای در وین، فرصتی را ایجاد کردند تا موضوعات مورد نظر را در بیانات عمومی، مصاحبه ها و ملاقاتها با سران کشورها مطرح کنند. بنده نیز در ملاقاتهای خود این بحثها را شروع کردم و ادامه خواهم داد.

 

آقای رئیس جمهور این روزها رایزنی های فشرده ای دارد. عمده ترین محورها تا الان در این دیدارها چه بوده؟
یکی از موضوعات شرایط اجرای برجام و تعهدات جامعه بین المللی و کشورهای ۱+۵ از جمله سرمایه گذاری در ایران، همکاریهای فنی و هسته ای و رفع تحریمها است. برخورد طرفها تاکنون برخورد خوبی بوده و همه اعلام کرده اند با جدیت در سرمایه گذاری، انتقال فنی و تجربیات هسته ای حضور خواهند داشت. همکاری در زمینه ایمنی هسته ای نیز امروز صحبت شد. همچنین همکاری فناوریهای هسته ای امروز بحث شد. همکاری های اقتصادی، سرمایه گذاری و کارآفرینی توسط کشورهای مهم انجام می شود و هیات های مهم را به ایران اعزام می کنند.
بحث های دیگر درباره وضعیت در منطقه بود و تمام کشورها تاکید دارند به نقش ایران به عنوان مقتدرترین کشور در منطقه برای ساختن آینده ای امن و باثبات و مبارزه با افراط گرایی و تروریست نقش بسیار مهمی است. متاسفانه فاجعه منا نیز تمام وقت ذهن همه هیات ایرانی را معطوف به خود داشته. ضمن اینکه برنامه های ستاد را بنده و آقای دکتر روحانی دنبال می کنیم و هماهنگی های لازم را در وزارت خارجه و همچنین در عربستان و آقای رئیس جمهور با معاون اول و سایر همکاران دولت دنبال می کنند. توجه به موضوع فوری انسانی، رسیدگی به وضعیت قربانیان است و از طرف دیگر رسیدگی به ابعاد حقوقی و سیاسی این موضوع از مباحثی بوده که در همه بحثها پرداخته شده.

در دیدار شما با وزیر خارجه آمریکا چه گذشت؟

موضوع اصلی دیدار ما اجرای برجام بود. ما نسبت به برخی اظهارات دوماه اخیر در فضای سیاسی آمریکا از جمله دولت آمریکا، اظهار نگرانی کردیم و اینکه این اظهارات می تواند زمینه را برای اجرای آرام و مطمئن برجام ناهموار کند، این موضوع را در ابتدای جلسه تذکر دادیم. بعد درباره ضرورت اجرا ونحوه اجرای تعهدات در مورد برداشتن تحریمها، مخصوصا در تبلیغاتی که این روزها درباره جلب نظر گروه های فشار آمریکا مطرح شده، اظهار نگرانی کردیم و طرف آمریکایی نیز تعهداتی را ارائه داد.
این بحث را فردا با سران و وزرای ۱+۵ نیز ادامه می دهیم و جزئیات آیین نامه ای که می توان به سرمایه گذاران اطمیمنان داد که فضای پساتحریم فضای آرام و بدون ممانعت از سوی ایالات متحده است را بحث خواهیم کرد. طرف مقابل اطمینانهای لازم را مطرح کرده و حالا باید دید عملا این اقدامات صورت می گیرد.
از هفته آینده که زمینه اجرای برجام پس از اقدام مجلس فراهم می شود، وارد جلسات کارشناسی و برخی جزئیات اجرایی و تقسیم کار برای بازسازی راکتور اراک خواهیم شد.

خانم وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا پیش از دیدار شما با جان کری گفته بود موضوع سوریه هم مطرح می شود. آیا این بحث نیز مطرح شد؟

ما از ابتدا گفته بودیم مذاکرات ما با ایالات متحده منحصر به بحث هسته ای است و درباره سایر موضوعات مذاکره نمی کنیم. برخی اوقات از سوی طرف مقابل بحثهایی مطرح می شود ولی ما همواره گفته ایم مذاکرات ما در چهارچوب فرمایشات مقام معظم رهبری منحصر به بحث هسته ای است. لذا در مذاکرات دیشب وارد بحث سوریه و سایر بحثهای منطقه ای نشدیم. گرچه این روزها اخبار و نگرانی هایی وجود دارد که این مسایل از طرف مقابل مطرح شد ولی ما وارد مذاکرات نشدیم.
با خانم موگرینی مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا نیز شما دیدار داشتید و پس از پایان این دیدار بیانیه ای منتشر شد که میان ایران و اروپا در زمینه جنگ در سوریه همکاری صورت می گیرد. منظور چه نوع همکاری هایی است؟
در سه حوزه ما صحبت کردیم. یکی بحث اجرای برجام و تعهدات ۱+۵ است که ایشان هماهنگ کننده است و وظایفی دارند که اطمینان از اجرای تعهدات طرف مقابل را شامل می شود. چه درباره اقدامات هسته ای از جمله بازسازی اراک و همچنین در حوزه تحریمها این بحث مطرح شد. درباره روابط دوجانبه ما و اتحادیه اروپا و گفتگوهایی که قرار است بعد از چندین سال بین ایران و اروپا از سر گرفته شود چه در سطح معاونان خارجه و چه در سطح بنده و وزرای خارجه، گفتگو شد و تصمیم گرفتیم این گفتگوها در آینده نزدیک از سر گرفته شود. تصمیم گرفته شد این مذاکرات در آینده ای مناسب به سطح وزرا ارتقا یابد که از موضوع انرژی، محیط زیست، حقوق بشر، همکاریهای تجاری و اقتصادی را در برمی گیرد. موضوع سوم موضوعات منطقه ای و پایان دادن به بحرانهای منطقه ای بود. امروز بحران آوارگان باعث شد اروپا، مقداری از شرایط ما را لمس کند و موج فعالیت گروههای تکفیری را در اروپا نیز حس کند. ضرورت دارد با این احساس فوریت جدیدی که در اروپا ایجاد شده بیشتر به این موضوع پرداخته شده و هماهنگی بین المللی برای مقابله با افراط و تروریسم و مقابله با تروریست ها بیشتر شود.
همچنین برخی از سیاستهای اتحادیه اروپا که بر اساس اطلاعات غلط تنظیم می شد، اکنون تعدیل شده. حتی در اظهارات عمومی مسولان اروپایی درباره منطقه و سوریه واقع بینی بیشتر شکل گرفته. امیدواریم از طریق گفتگو بتوانیم این واقع بینی را بیشتر کنیم و همچنین درباره منطقه و موقعیتهای حساسی کشورها که صلح و امنیت را با خطر مواجه کرده، بتوانیم مقابله کنیم و جامعه بین المللی نیز وظایف خود را انجام دهد و ممانعت از تامین منابع و جلوگیری از اعزام نیرو برای گروه های افراطی که در چارچوب همکاری های بین المللی قابل انجام است.

در خبرها آمده است آقای بان کی مون در دیدار با آقای روحانی درخواست کرده بود ایران برای حل بحران سوریه و یمن مشارکت کند. آیا نگاه جدیدی نسبت به نقش ایران ایجاد شده؟

جامعه جهانی همواره به نقش ایران اذعان داشته ولی به دلیل برخی مسایل سیاسی این واقعیت را نادیده گرفته اند. امروز به این نتیجه رسیده اند بدون حضور ایران، نمی توان مشکلات منطقه را حل کرد. ایران تنها عامل ثبات است که همواره و به صورت مستمر در مقابل افراط و تروریست و فرقه گرایی حضور داشته و مشارکت جدی با دولتهای منطقه در این زمینه داشته است. این واقعیت دارد کم کم در سطح بین المللی مشخص می شود. با توجه به اینکه پرونده هسته ای به سمت حل و فصل حرکت کرده مقداری از اثرات پروژه امنیتی سازی که توسط رژیم صهیونیستی دنبال می شد، کنار رفته و دنیا دارد ما را با واقعیتهای موجود دنبال می کند. این واقع گرایی باعث می شود به صلح و امنیت در منطقه اهمیت بیشتری داده شود.

درباره رایزنیهای شما و آقای رئیس جمهور خبر این بود که دیدار شما با وزیر خارجه عربستان شکل بگیرد که این اتفاق نیفتاد، چرا این طور شد؟

همکاریها ناقص بود. نمایندگان کنسولی جمهوری اسلامی طبق حقوق بین الملل باید به آسیب دیدگان منا دسترسی می داشتند، ولی دسترسی داده نشده بود. یا به دلیل ضعف کارمندان عربستان یا به دلایل دیگر که باید بررسی و برخورد شود. لذا باید به صورت اضطراری از مقامات عربستان سعودی خواسته شود برای دسترسی کنسولی وظیفه تلخ شناسایی آسیب دیدگان، قربانیان و مفقودان که متاسفانه تعداد بسیار زیادی امروز داریم-که متاسفانه به تعداد درگذشتگان امروز اضافه شد- باید صورت می گرفت. ولی شاهد همکاری خوبی از سوی سعودی ها نبودیم. لذا دوستان از بنده خواستند در اینجا با توجه به گرفتاری مسئولان در عربستان، با مسولان سعودی در نیویورک تماس گرفته شود. بدون اینکه من درخواستی برای ملاقات داشته باشم، نمایندگی ما با نمایندگی عربستان سعودی تماس گرفت که خوب است گفتگویی وجود داشته باشد که متاسفانه امکان این گفتگو فراهم نشد. اقدام بنده در ملاقاتم با معاون دبیرکل سازمان ملل و آقای روحانی در ملاقاتشان با دبیر کل سازمان ملل صورت گرفت و گفتگو شد. دیروز هم روش مستقیم با عربستان سعودی جواب نداد، لذا از طریق امیر محترم کویت بنده از ایشان خواستم مداخله کنند و با مداخله ایشان و صحبتی که با پادشاه عربستان داشت، شرایط بهتری را امروز شاهد بودیم. دوستان ما در کنسولگری جده به بیمارستانها و مراکز نگهداری درگذشتگان، سردخانه ها مراجعه کنند و توانستند تعداد بیشتری از اجساد را شناسایی کنند. تاکنون ۱۳۵ جسد هموطنان عزیز که در این ایام مبارک به لقاالله شتافتند و باید وظیفه تلخ بازگرداندن آنها را به وطن بر عهده داریم شناسایی شده اند. جسد این عزیزان در ساعتهای آینده از مکه مکرمه به جده منتقل شوند تا به تهران منتقل شوند. از امروز صبح به دلیل همین تماسها که توسط بنده و آقای رئیس جمهور صورت گرفت توانستیم مقداری نسبت به وضعیت نابسامان روزهای گذشته تسهیلات بیشتری برای انجام وظیفه همکارانمان در عربستان بگیریم.

صحبت باقیمانده ای اگر هست، در خدمت شما هستیم؟

یک بار دیگر به همه مردم خوب ایران این فاجعه را تسلیت عرض می کنم. همچنین حادثه منا را به همه مسلمانان جهان مخصوصا به خانواده های داغدار تسلیت عرض می کنم. همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند این افراد نمونه بارزی از کسانی هستند که در مسیر رسیدن به خدا، به لقا الله رسیدند. این سعادت بزرگی است ولی تلخی آن برای خانواده ها مصیبت بزرگی است و امیدوارم بنده و همکارانم در وزارت خارجه بتوانیم ذره ای از این آلام کم کنیم و اگر امکان باشد برای رسیدن خدمات به مجروحان کمک کنیم و برای انتقال اجساد اقدام شود. انشالله همه در این مسیر با صبر و مدارا این آزمون بزرگ الهی را پشت سر بگذاریم. با رسیدگی به وضع حجاج ایرانی که با پایان مراسم به ایران بازخواهند گشت، بتوانیم این مرحله را نیز پشت سر بگذاریم و با دقت و جدیت سایر مراحل از جمله پیگیری های حقوقی و سیاسی را در شرایط مناسبتر دنبال کنیم که حتما این مسئله در دستور کار بنده و سایر همکارانم در وزارت خارجه خواهد بود.

3

3