قائم مقامی: اروپا نسبت به اردوغان و رفراندوم ترکیه بدبین است

 ترکیه رفراندوم اصلاحات قانون اساسی را در ماه آینده در پیش دارد و از این رو تلاش زیادی می کند تا بجز تبلیغات در داخل، در کشورهای اروپایی نیز رای ترکهای مقیم اروپا را کسب کند. چیزی که باعث تنش بین ترکیه با این کشورها مخصوصا آلمان و هلند گردیده است. هلند اجازه سخنرانی به وزیر امور خارجه هلند را نداد و به دنبال مخالفت مقامات هلند با ورود هواپیمای حامل وزیر خارجه ترکیه به این کشور، سفر چاووش اوغلو به هلند لغو شد. کار بالا گرفت و ترکیه اعلام کرد نمی خواهیم سفیر هلند فعلا برای مدت زمانی به ترکیه بازگردد. در این شرایط چه فضایی می تواند رقم بخورد؟ در این باره با علی قائم مقامی گفت و گو کرده ایم که در ادامه می‌خوانید:

چرا هلند اجازه ورود وزیر خارجه ترکیه را نداد؟ دلیل بوجود آمدن تنش بین ترکیه و هلند چیست؟

در 16 آوریل رفراندم اصلاحات قانون اساسی 18 ماده ای در ترکیه اجرا خواهد شد که می تواند انحصار حاکمیت را به رئیس جمهور واگذار کند. یعنی نظام ریاست جمهوری جایگزین نظام پارلمانی کنونی می شود. این موضوع باعث قطب بندی سیاسی و اجتماعی در داخل ترکیه شده است و رقابت زیادی در این مسئله بوجود آمده است، چنانچه عده ای از مردم هستند که می خواهند رای نه به آن داده و آنرا رد کنند. این موضوع در کشورهای اروپایی هم که سه میلیون نفر از اهالی ترکیه متشکل از علویان، کردها و ترکها در آنجا حضور دارند منعکس شده است که قرار است دو میلیون و هشتصد هزار نفر از این افراد در این رفراندوم شرکت کنند. از این رو اردوغان تلاش می کند رای آنها را هم بدست بیاورد.

چرا اروپا نسبت به رفراندوم بدبین است؟

کمیسیون ونیز وابسته به پارلمان اروپا که مسئول بررسی قوانین اساسی اتحادیه اروپا و یا تدوین قوانین اساسی کشورهای اروپایی است و اینکه آیا سایر قوانین هم منطبق بر قوانین اساسی است را مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهند. این کمیسیون در دو هفته پیش یک بیانیه صادر کرد و اعلام کرد که اصلاحات 18 ماده ای قانون اساسی کاملا یک نظام اقتدارگرای انحصار طلب را دنبال می کند که تفکیک قوا را در انحصار رئیس جمهور قرار می دهد و یک نظام توتالیتر و اقتدار گرا را بوجود می آورد و آنرا مورد انتقاد شدید قرار داد و اعلام کرد که این اصلاحات قانون اساسی باید باطل گردد و مورد رفراندوم قرار نگیرد.

اتحادیه اروپا و مخصوصا کشورهای آلمان، هلند و استرالیا مخالف اصلاحات در قانون اساسی ترکیه هستند و اعتقاد دارند که این باعث می شود یک نظام انحصار طلب تحت عنوان ریاست جمهوری ترکیه بوجود بیاید و اگر چنین قانونی رای بیاورد و اجرایی شود ترکیه نمی تواند در اتحادیه عضویت داشته باشد.

تنش با هلند بسیار بالا گرفته است. این تنش به کجا می تواند برسد؟

احتمالا این باعث می شود که ترکیه از اتحادیه کاملا حذف شود. بعضی از این کشورها مخالف عضویت ترکیه بودند. یعنی ادامه مذاکرات برای عضویت ترکیه را قبول نمی کنند. هلند هم همراه با بعضی کشورها مانند یونان و فرانسه جزو این کشورها بودند. این بازیگران اعتقاد دارند ترکیه فقط می تواند شریک استراتژیک اتحادیه اروپا باشد نه عضو کامل آن. یعنی به نوعی شریک ممتاز اروپا باشد.

این مسئله می تواند تشدید هم بشود. از طرفی اردوغان روی تنش بوجود آمده دامن می زند تا بتواند نیروهای داخل کشور را تحریک و بسیج کند تا از احساسات آنها استفاده کند و بتواند موضوع را به تصویب برساند. حتی احساسات ملی گرایی و همچنین اسلام گرایی که غرب دشمن ترکیه است و می خواهد صدای مخالفین را خفه کند یا آنها را خنثی کند. ترکیه می گوید کشورهای اروپایی فاشیست و غیر دموکرات هستند. چون این کشورها اجازه نمی دهند که در داخل کشور برای موضوعی قانونی سخنرانی و کمپ شکل بگیرد.

از طرف دیگر می بینیم که در ترکیه کانال های تلویزیونی، روزنامه ها و رادیوهای مخالف سرکوب یا توقیف شده اند و اجازه داده نمی شود مخالفینِ رفراندوم و طرح نظام ریاستی صدایشان را به گوش مردم برسانند. از طرف دیگر اردوغان کشورهای اروپایی را متهم به نداشتن دموکراسی می کند.
اما در اینجا یک مسئله ای وجود دارد که کشورهای اروپایی حق دارند که اجازه ندهند یک کشور دیگر بیاید در کشور آنها کمپین انتخاباتی راه بیندازد. این بستگی به تعامل بین کشورها دارد والا با تهدید و ارعاب موضوع قابل حل نیست و ترکیه در سطح اروپا بیش از پیش تضعیف می شود.

به نظرتان رفراندوم نمی تواند با حداکثر آرا رای بیاورد؟

احزاب مخالف عدالت و توسعه از جمله حزب جمهوری خلق، حزب دموکاتیک خلق ها، بعضی گروههای ناسیونالیستی و ملی گرایی هستند که با رفراندوم مخالف هستند. همچنین حزب وطن، گروههای اسلامی گرایی و سوسیال دموکرات ها، بخشی از ملی گراها مخالف نظام ریاستی هستند و اعتقاد دارند که اگر قانون جدید تصویب شود دیکتاتوری در ترکیه بوجود می آید و اردوغان حاکم مطلق می شود و مسائل مختلف از جمله مسائل سیاست خارجی را در اختیار خود می گیرد و کشمکشهایی را با کشورهای دیگر بوجود می آورد و موقعیت داخلی و خارجی ترکیه متزلزل می شود.

اما نظر اردوغان این است که اگر این قانون تصویب نشود بقای ترکیه به خطر می افتد، امنیت ترکیه به خطر می افتد و مسائل تجزیه طلبانه مطرح می شود و تمامیت ارضی ترکیه به خطر می افتد و همچنین تروریسم افزایش پیدا می کند.

مسئله دیگر این است که اردوغان با افراطی ترین جناح ناسیونالیستی که آنها را متهم به افراط گرایی می کرد و می گفت ما با آنها آبمان به یک جوی نمی رود، متحد شده است. این باعث می شود کردها، علویان و سایر اقشار مردمی مخالف ناسیونالیسم افراطی به رفراندوم رای ندهند. یعنی چنین فضایی وجود دارد، اما اردوغان تلاش می کند به این بحرانها فائق آید و با تبلیغاتهایی منظم آرای بلی را افزایش دهد. در نتیجه با این شرایط اکنون گفته می شود اردوغان تا 50 درصد آرا را با خود دارد. اما با این بحران زایی تلاش می کند که بالای 50 درصد آرا را کسب کند.