محبعلی: اردوغان، روسیه را جایگزین آمریکا و اروپا نمی‌کند

 سیاست خارجی جدید ترکیه در منطقه پرسش های مهمی را پیرامون رفتار این کشور در سوریه پدید آورده است. آیا تغییرات در قبال روسیه را باید در زمین و میدان سوریه هم تسری داد. پس از روسیه، ترکها حالا مناسبات خود با تهران را هم گرم تر پی گرفته اند. هرچند به بیان کرملین و سعد آباد اختلاف نظرها بر سر سوریه همچنان پابرجاست. برای تحلیل فضای منطقه ای که با تغییر سیاست خارجی خاورمیانه ای ترکیه پدید آمده با قاسم محبعلی گفتگو کردیم. مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در گفتگو با خبرآنلاین با اشاره به غلط بودن رفتارهای پیشین ترکیه اشاره کرد: نباید در خصوص سطح بهبود روابط ترکیه و روسیه اغراق کرد. مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید.

اخیرا اردوغان ادبیات نرم تری در قبال سوریه اتخاذ کرده است و اعلام کرده که حاضراست بررسی مجددی درباره ی شرایط این کشور انجام دهد. آیا باید در انتظار تغییراتی در مواضع او در قبال سوریه هم باشیم؟

بنظر می رسد اقای اردوغان تلاش می کند روابطش را با کشورهای منطقه بهبود بخشد. برای مثال شاهد بودیم مناسبات با روسیه به حالت عادی بازگشت و نشانه های مثبتی هم درباره تغییر سیاست ها در قبال سوریه می توان مشاهده کرد. احتمال می رود ترکیه تلاش کند که روابط متعادل تری در قبال سوریه در پیش گیرد و شرایط سوریه را بپذیرد. هرچند که بعید است تحول خاصی صورت پذیرد.

این احتمال وجود دارد که آنکارا اسد را به عنوان رهبر سوریه بپذیرد؟

نه در آن سطح. شرایط سوریه بسیار سیال و غیرقابل پیشبینی است. بعید است که سوریه بتواند مجددا به شرایط سابق خود بازگردد. بعلاوه اردوغان هم می داند که تحولات سوریه به مذاکرات آمریکا و روسیه بستگی دارد  و به احتمال فراوان تا پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، شاهد تحولات خاصی نخواهیم بود.

با توجه به پاکسازی های ترکیه و موضع گیری های خانم موگرینی درباره بعضی اقدامات اردوغان و مشکلات اخیر این دولت با اروپا و آمریکا، اتحاد ترکیه و روسیه را تا چه حد محتمل می دانید؟

اینکه ترکیه بیش از این روابطش را با روسیه بهبود بخشد، محتمل است. اما اینکه قید رابطه با اروپا و آمریکا را بزند، خیر. رابطه ترکیه با غرب کلیدی است و علیرغم همه  فشارها، اردوغان نمی تواند دوستی با جهان غرب را از دست بدهد. به هرحال ترکیه در دریای سیاه، در رابطه با بحث انرژی و در ناتو، منافع و مناسباتی دارد که نمی تواند از آن ها چشم پوشی کند و حاضر نخواهد شد که خود را وارد بحران های جدید و خطرناکی کند.

با توجه به حمایت های ایران از دولت ترکیه و از اردوغان در مقابل کودتاگران، آیا روابط ترکیه و ایران بهبود خواهد یافت؟

 قطعا این موضوعات تاثیرات مثبتی خواهد داشت. به علاوه ایران و ترکیه به اهمیت یکدیگر، فارغ از اختلاف نظر برسر سوریه پی برده اند و تلاش خواهند کرد در زمینه های تجاری، اقتصادی و امنیتی روابط خود را بهبود بخشند.

اخیرا صحبت هایی مبنی بر حمایت عربستان و امارات از کودتاگران مطرح شده است. چقدر این را محتمل می دانید؟

بنده اطلاع دقیقی ندارم و بنظر نمی رسد که مستنداتی دال بر این موضوع وجود داشته باشد. همچنین از نظر تحلیلی این موضوع بسیار بعید است.

امروز منافع کلی ترکیه حکم می کند که اردوغان به چه کشورهایی نزدیک و از چه کشورهایی فاصله بگیرد؟

پس از بهار عربی اردوغان دچار توهم قدرت شد. به ویژه پس از به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در مصر و تونس. او تصور می کرد که موقعیت ویژه ای در منطقه یافته. در سوریه نیز همینطور. چرا که جمعیت های مذهبی نزدیک به او، اهمیت ویژه ای یافتند. اما امروز دریافته اند که دچار توهم بوده اند و می بایست سیاست های تازه ای اتخاذ کنند. لذا می توان انتظار داشت، منافع ملی ترکیه بصورت معقول تری دنبال شود و روابط این کشور با سایر کشورهای منطقه، همچون گذشته گسترش یابد.