منشا فساد در بازار نفت/آیا دوره اقتصاد نفتی تمام شده است؟

سقوط قیمت نفت خام اقتصاد های متکی به درآمد نفت را در کشورهای تولید کننده و صادر کننده نفت خام با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است؛حالا این سئوال مطرح است که چرا قیمت نفت خام باید تا این حد سقوط کند و مهمتر اینکه برای کشورهائی نظیر جمهوری اسلامی ایران از این در این شرایط چه اتفاقی خواهد افتاد؟

به گزارش خبرگزاری خبرهدف مهدی مصلحی مدیرعملیاتی یک شرکت اسکاتلندی وکارشناس مسائل نفت و انرژی در لندن درباره نیاز اقتصاد های جهانی به حامل های انرژی فسیلی گفت:« واقعیت این است که درقرن بیست ویکم با پیشرفت چشم گیر تکنولوژی جایگزین های متنوعی برای حامل های اولیه انرژی فسیلی مثل نفت خام های  تولیدی به صورت متعارف  که تاکنون بهره برداری می شده اند، پیدا شده است؛ بنابراین اقتصاد های پیش رفته برای رهائی وابستگی به انرژی های فسیلی (نفت خام) موفق شده اند، جایگزین های جدید تری درمقام مقایسه با گذشته دراقتصادشان تعریف کنند و به نیازهای انرژی شان بعنوان سوخت موتور رشد اقتصادی شان پاسخ  دهند.»

وی افزود:« اقتصادهای پیشرفته برخلاف اقتصاد کشورهای تولید کننده و صادرکننده نفت خام از فرصت های پیش آمده به خوبی بهره بردند و توانستند با استفاده از فن آوری های نوین میزان سرمایه گذاری برای کاهش مصرف انرژی و یا بهینه  مصرف کردن انرژی را  روز به روز بیشتر تقلیل دهند واقتصادی ترعمل کنند.بطور مثال خوروها ، هواپیما ها ،وسایل برقی خانگی و روش های روشنائی و غیره با مصرف کمتر انرژی بهره وری بهتری ارایه می دهند. درکنار این پیشرفت ها و برنامه های بهینه سازی مصرف انرژی پیشرفت فن آوری در اکتشاف و تولید حامل های اولیه انرژی فسیلی موجب تولید وعرضه به بازار نفت و گازغیرمتعارف از لایه های رسی زیرزمین مشهور به شیل اویل و شیل گاز شده است که رقیب جدی برای تولید نفت و گازمتعارف در بازارمی باشند.»

مصلحی تصریح کرد:« البته این واقعیت را باید مد نظر قرار داد که عربستان سعودی به تنهائی قادرنیست که این همه در بازار نفت خام تاثیر گذار باشد. به همین دلیل عربستان سعودی دربازار نفت یارگیری کرده است و با کویت، امارات متحده عربی ، قطر، بحرین و غیره  بطور گروهی عمل می کنند. من تاکید می کنم که متاسفانه در حال حاضر کلیت بازار نفت را فاسد می بینیم. دلیل این نظریه هم ساده است. هرکسی که کمترین آشنائی با بازار نفت را داشته باشد می تواند تحلیل کند که وقتی قیمت نفت خام در طول یک مدت زمان کوتاه حدود یک سال  از 87 دلار به 147 دلار جهش پیدا می کند یک افزایش طبیعی و اقتصادی نیست. زیرا، قاعدتا باید افزایش تقاضا دلیل این جهش قیمت باشد اما وقتی خوب بررسی و مطالعه می کنیم  مشاهده می کنیم که درطول زمانی که قمیت ها افزایش داشته میزان تقاضا برای مصرف صرفا بین 2 تا 3 درصد بالا رفته است که  به هیچ وجه این افزایش تقاضا با میزان افزایش قیمت نفت خام در بازار قابل توجیه نیست، مگر آنکه یک سیستم بانکی که همان بانک هائی هستند که در بازار نقش واسطه (دلال) را بازی می کنند موجب التهاب و تلاطم دربازار شده باشند.»

وی افزود:«به دلیل اینکه سود واسطه ها در بازار نفت این است که با ایجاد التهاب و نگرانی در بازار قیمت ها را بالا و پائین ببرند و از این تحولات قیمت از جیب تولید کننده و مصرف کننده سود کلانی را به جیب خودشان سرازیر کنند. اساسا دربازار نفت خام شرکت های واسطه ای و بانک های واسطه ای هستند که از طریق بورس های نفتی و انرژی موجب فساد و اختلاس در بازار نفت و انرژی می شوند و به این فسادها دامن می زنند. این وضعیت وقتی بدتر می شود که برخی تولید کنندگان و صادر کنندگان نفت خام هم یا بطورآشکار و یا بطور پنهان دراین گونه شرکت های واسطه ای و یا بانک های واسطه ای سهام دار باشند یا با آنها همکاری و مشارکت تنگاتنگ داشته باشند.»

به گفته وی قیمت نفت خام درطول دو سه سال آینده بیشتر از 50 دلاردر هربشکه  نخواهد شد و چنانچه قیمت به حد 50 دلاردرهربشکه  هم برسد برای مدت طولانی دراین سطح باقی نخواهد ماند.