پیشگیری از معضلات جامعه مقصود گمشده ی مسئولیت اجتماعی

مسئولیت اجتماعی در تعریف عرفی بدین معنا است که افراد و سازمانها نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیطی اطراف خود به شیوه اخلاقی رفتار کرده و نسبت به حل این مسائل احساس مسئولیت کنند.

خبرگزاری هدف : انسان به تبع گرایش ذاتی خویش به زندگی گروهی و جمع گرایی، نسبت به رخداد های محیط اطراف خود احساس مسئولیت ذاتی دارد. از همین رو هر انسانی نسبت به اتفاقات و معضلات موجود در جامعه پیرامون خود واکنش نشان داده و احساس مسئولیت می کند. این احساس مسئولیت در افراد گوناگون در سطوح مختلفی بروز پیدا می کند. اما به طور کل همه افراد نسبت به حل معضلات موجود در جامعه خود یا حل مشکل دیگر افراد احساس مسئولیت می کنند.

در تعریف عرف بین الملل مسئولیت اجتماعی بدین معنا است که افراد و سازمان ها باید نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیطی به شیوه اخلاقی رفتار کرده و نسبت به این مسائل حساسیت داشته باشند. بخشی از مسئولیت اجتماعی در جامعه ناشی از حس انسان دوستانه است. به طور کلی این امر شامل دو تعریف مسئولیت اجتماعی فردی و مسئولیت اجتماعی گروهی است.

مسئولیت اجتماعی گروهی و حمایت از حقوق مصرف کنندگان

مفهوم مسئولیت اجتماعی گروهی آن است که شرکت های تولید کننده و کمپانی ها باید از مشتریان و تولیدات خود حمایت می کنند.

 به علاوه این تعریف بار دیگری را نیز بر دوش شرکت ها می گذارد که بر اساس آن کمپانی ها باید استانداردهایی را در زمینه تولید و ارائه خدمات خود رعایت کنند. بر اساس این استاندارهای جهانی روند فعالیت شرکت ها باید به گونه ای باشد که اقدامات آن ها به مصادیق اجتماعی آسیب نزند.

با توجه بر تعریف مسئولیت اجتماعی برای شرکت ها، این ارگان ها باید مسئولیت اعمال خود را در قبال آسیب به محیط زیست، کودکان کار، محیط کار خطرناک برای افراد و دیگر شرایط غیر انسانی به عهده گیرند.

مسئولیت اجتماعی فردی شاه کلید پیشگیری از معضلات جامعه

مسئولیت اجتماعی فردی ریشه در مسئولیت گروهی دارد و هر دوی این موارد موجب تاثیر مثبت بر روی جامعه و افراد می شود.

این نوع از مسئولیت شامل حساسیت هر فرد نسبت به اتفاقاتی که در محیط و جامعه اطراف خود رخ می دهد، است. این مسئولیت بیانگر میزان اهمیت و توجه هر فرد به دیگر افراد جامعه، مشکلات و منافع اجتماعی است.

 به علاوه مسئولیت اجتماعی فردی را می توان به مشارکت فعال هر شخص در حل مشکلات جامعه اطراف خود تعبیر کرد. این مسئولیت وظیفه فرد در قبال توجه و حل مشکلات شهر، منطقه، کوچه و حتی ساختمان محل زندگی خود را شامل می شود.

افراد و شهروندان می توانند در قالب های مختلف در اجرای این مسئولیت ایفای نقش کنند. انجام اقداماتی همچون تمیز کردن خیابان ها، شرکت در رویدادهای مهم اجتماعی، ارائه خدمات متعدد به سالمندان و احساس مسئولیت در قبال کودکان بی سرپرست همگی از مصادیق احساس مسئولیت هر فرد نسبت به جامعه خود محسوب می شود.

 اعطای کمک های مالی شهروندان برای تحقق اهداف مهم جامعه و کشور از دیگر مصادیق مسئولیت فردی محسوب می شود. فعالیت و اقدام شخصی هر فرد برای بهبود و ایجاد تاثیر مثبت بر روی مسائل فرهنگی، زیست محیطی و اجتماعی نیز از دیگر جنبه های مسئولیت اجتماعی هر شخص به شمار می آید.

هدف اصلی از تحقق مسئولیت اجتماعی چیست؟

مقصود اصلی از مسئولیت اجتماعی فردی تحقق مواضع پیشگیرانه است. این بدین معنا است که افراد با انجام مسئولیت های اجتماعی خود، کمک های مختلف به جامعه و هم نوعان خود در مسیر پیشگیری از معضلات اجتماعی حرکت می کنند. در واقع ماهیت عمل به مسئولیت اجتماعی بیشتر جنبه پیشگیری از بروز مشکلات جامعه تا تلاش برای حل مشکلات موجود دارد.

به طور کل مسئولیت اجتماعی فردی نوعی احساس تعهد و اعتقاد شخصی است که به جهت تمایل ذاتی انسان به زندگی اجتماعی در افراد وجود دارد. اما در کشور های مدرن این امر جدا از اعتقاد شخصی و احساس انسان دوستانه به یک اصل فرهنگی تبدیل شده است.

 این مفهوم در این کشورها مقصد اصلی خود یعنی موضع پیشگیرانه را شامل می شود. به عبارتی افراد با اعتقاد به اینکه تحقق این مسئولیت موجب کاهش فقر، فساد و معضلات اجتماعی شده در نتیجه آرامش و امنیت جامعه و زندگی شخصی افراد را به دنبال خواهد داشت، اقدام به انجام مصادیق اجتماعی می کنند.    

کمک به هم نوعان، برترین مصداق مسئولیت اجتماعی فردی

هر شخص برای تحقق بخشیدن به مسئولیت اجتماعی فردی و برای بهبود وضعیت جامعه پیرامون، می تواند با داوطلب شدن برای کمک به دیگران، اقدام در جهت بازیافت و تاثیرگذاری مثبت بر روی محیط زیست، مشاوره به هم نوعان خود و به طور کلی مشارکت در فعالیت های اجتماعی باشد.

کمک کردن به دیگر افراد جامعه یکی از اساسی ترین رکن های مسئولیت اجتماعی را شامل می شود. به طور کلی و براساس عرف عمومی جوامع کمک کردن به سالمندان، افراد بی بضاعت، نیازمندان، کمک به کودکان بی سرپرست و افراد بی خانمان همگی در زیر چتر حمایتی مسئولیت اجتماعی قرار می گیرند.

در بسیاری از کشورهای غربی افراد در راستای اجرایی کردن مسئولیت اجتماعی خود، به صورت داوطلبانه به منزل افراد سالمند رفته و در کارهای روزمره به آن ها کمک می کنند.

بر اساس یک نظرسنجی آمریکا درخصوص دیدگاه های افراد برای تحقق مسئولیت اجتماعی فردی، عموم مردم در این باره به سه دسته تقسیم می شوند.

دو سوم بزرگسالان آمریکایی مسئولیت اجتماعی را یک ایده خوب می دانند و انگیزه زیادی برای تحقق آن دارند. این دسته از افراد غالبا در فعالیت های اجتماعی به صورت داوطلبانه شرکت می کنند. اما آن ها پول و و قت خود را به طور گسترده ای صرف حل معضلات اجتماعی نمی کنند.

دسته دیگر شامل افرادی می شود که معتقد اند که مسئولیت اجتماعی تنها به حرف نبوده و همه باید در این زمینه اقدام کنند. این اقراد حدود ۸ درصد از مردم آمریکا را شامل شده و به عقیده آنان مسئولیت اجتماعی فردی به اندازه مسئولیت اجتماعی شرکت ها اهمیت دارد.

حدود یک چهارم از مردم این کشور نیز عقیده چندانی به مسئولیت اجتماعی نداشته و نقش بسیار کمی را در این زمینه ایفا می کنند. این گروه به اعتقاد به فلسفه خود محوری، تلاش چشم گیری برای کمک به دیگران نمی کنند.

آمار ها و بررسی های جهانی نشان می دهد، روند رشد و گسترش نهاد های خیریه و اقدامات عام المنفعه بیشتر ناشی از فعالیت های مردمی بوده است. به عبارتی مسئولیت اجتماعی فردی در مقابل مسئولیت اجتماعی شرکت ها نقش اصلی را برای کمک به حل معضلات اجتماعی و امور خیریه دارد.

مسئولیت اجتماعی به معنای تلاش برا ی از بین بردن رفتارهای غیر مسئولانه، فاسد و غیر اخلاقی است و برای پیش از به وقوع پیوستن این پدیده ها و آسیب زدن به مردم و جامعه انجام می شود.    

اقلیما: نقش موثر دولت ها در تحقق مسئولیت اجتماعی افراد

در همین رابطه مصطفی اقلیما جامعه شناس و رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی کشور در گفتگو باهدف ، در رابطه با اهمیت مسئولیت اجتماعی در جامعه می گوید: مفهوم اصلی از مسئولیت اجتماعی آن است که هر فرد در هر جایگاه و سمتی که فعالیت می کند باید اقدامات خود را به طور کامل انجام دهد. وقتی افراد در جایگاه اجتماعی خود وظایف خود را به درستی به انجام رسانند، در واقع مسئولیت اجتماعی خود را انجام داده اند.

وی با بیان اینکه سیاست دولت ها می تواند منجر به تحقق مسئولیت اجتماعی شود، تصریح کرد: وقتی دولت ها به درستی شرایط را برای شایسته سالاری و قرار گیری هر فرد در جایگاه مناسب خود فراهم نکنند، طبیعی است افراد با نارضایتی از وضعیت خود وظایف شان را به درستی انجام نداده و مسئولیت اجتماعی نیز محقق نمی شود.

این جامعه شناس با بیان اینکه اگر قوانین و مقررات به گونه ای باشد که افراد به تمام حقوق خود دست یابند، مسئولیت اجتماعی نیز تا حدودی محقق می شود، خاطرنشان کرد: وقتی حقوق مالی، مادی و معنوی افراد در جامعه تامین شود، قطعا نیاز های مالی و فساد در معانی مختلف آن کاهش می باید. این امر خود با پیش‌گیری از بروز معضلات اجتماعی، موجب تحقق مسئولیت اجتماعی می شود.

وی تصریح کرد: به عنوان مثال زمانی که یک معلم حقوق و مزایایی که مستحق آن است را دریافت نکند شاید تمام مسئولیت دبیری خود را به نحو احسن انجام ندهد و از سوی دیگر شاید برای تامین هزینه های خود مجبور به انجام فعالیت های دیگر نیز شود.

این جامعه شناس با بیان اینکه طبیعی است زمانی که فرضا یک معلم به دلیل تامین نشدن نیازهای اجتماعی خود مسئولیت خود را به طور کامل انجام ندهد، مسئولیت اجتماعی وی نقض شده عنوان کرد: در اینجا مقصر اصلی مختل شدن مسئولیت اجتماعی این فرد جامعه و سیاست های دولتی است که نتوانسته نیاز های فرد را تامین کند.

اقلیما با بیان اینکه بسیاری از مردم اغلب به لیل دلسوزی یا اعتقادات به هم نوعان خود کمک می کنند، اظهار کرد: متاسفانه این فرهنگ در جامعه وجود ندارد که انجام مسئولیت اجتماعی می تواند موجب پیش گیری از بروز معضلاتی همچون فقر و فساد شده و به نفع خود مردم است.

وی راهکار اصلی برای این فرهنگ سازی را اقدام دولت ها خواند و تاکید کرد: اگر دولت ها با وضع قوانین صحیح موجب قرارگیری هر فرد در جایگاه مناسب شوند، انتظارات افراد از جامعه تامین شده و جنبه پیش گیرانه مسئولیت اجتماعی محقق می شود.