پیش بینی واکنش کنگره در خصوص برجام دشوار است

خبرگزاری هدف  – : همانگونه که انتظار می رفت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا روز جمعه ۲۱ مهر در گزارش خود به کنگره مدعی عدم پایبندی ایران به برجام شد.

ترامپ در اظهارات خود مدعی شد: توافق به ایران اجازه می دهد که برنامه هسته ایش را کامل کند و تا چند سال دیگر که محدودیت ها برطرف شود؛ ایران به سراغ تأسیسات هسته ای می رود. فقط در برابر یک تعلیق موقت، ایران برای مدت کوتاهی از تاسیسات هسته ای عقب افتاده است. آمریکا می گوید که چرا در ابتدای توافق کلّی پول به ایران داده شده است؟ ایران مرتکب موارد نقض این پیمان شده است و دو بار از محدودیت ۱۳۰ متریک تُن غنی سازی خود فراتر رفته است. ایران بازرسان را ارعاب کرده است.

ترامپ ادعا کرد: برخی معتقدند که ایران با کره شمالی همکاری داشته است. ایران روح برجام را نقض کرده است. قرار بود توافق هسته ای ایران به صلح وثبات کمک کند؛ اما ایران تروریسم را پراکنده می کند. ایران روح توافق را نقض کرده است.

اما قدرت های جهانی به رغم عدم تائید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، کماکان به اجرای برجام متعهد هستند و حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران نیز  در واکنش به اظهارات ترامپ گفته است آمریکا امروز تنهاتر از همیشه در برابر برجام قرار گرفته است. ایران تا زمانی که از منافع برجام برخوردار است، به آن احترام می‌گذارد.

فرانسه، آلمان و بریتانیا هم نسبت به سخنان ترامپ ابراز نگرانی کرده و بر تعهد خود در قبال برجام تاکید کرده‌اند. این سه کشور گفته‌اند توافق هسته‌ای به نفع امنیت ملی این کشورهاست.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز گفته است برجام یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است و رئیس جمهور هیچ کشوری نمی‌تواند به آن پایان بدهد. روسیه هم از اظهارات ترامپ انتقاد کرده و گفته است چنین روش‌هایی برای حل مشکلات محکوم به شکست است.

در خصوص ابعاد مختلف این اقدام خبرنگار هدف گفتگویی با «برایان کاتولیس» مشاور سنای آمریکا انجام داده است که در ادامه می آید.

برایان کاتولیس عضو ارشد مرکز پیشرفت آمریکا است که در آن کار خود را در سیاست امنیت ملی ایالات متحده در خاورمیانه و جنوب آسیا متمرکز است.

وی به عنوان مشاور سازمان های متعدد دولت آمریکا، شرکت های خصوصی و سازمان های غیر دولتی در پروژه های کشورهایی از جمله عراق، پاکستان، افغانستان، یمن، مصر، و کلمبیا خدمت کرده است. وی به عنوان سخنران در جلسات کمیته های مهم مجلس سنای آمریکا از جمله کمیته روابط خارجی و نیروهای مسلح حضور می یابد و مشاور سناتورهای مهمی نیز هست.

وی عضو وزارت دفاع و وزارت خارجه آمریکا و شورای امنیت ملی آمریکا نیز بوده است.

*ترامپ در حالی که مخالفت های داخلی و بین المللی زیادی با لغو برجام از سوی وی داشت، برجام را لغو کرد. دلایل این کار از سوی وی چه بود و خواستار ارسال چه پیامی در داخل امریکا از یک سو و جامعه بین المللی از سوی دیگر بود؟

من فکر می کنم انگیزه اصلی ترامپ عمل به وعده هایی بود که در طی مبارزات انتخابات ریاست جمهوری داده بود – یا حداقل عمل به خواسته هایی بود که باید انجام می شدند. او می خواست این پیام را به ایران و متحدان خود در خاورمیانه ارسال کند که قصد دارد اقدامات سخت تری را جهت مقابله با اقدامات ایران در منطقه در پیش گیرد اما باید گفت که میان لفاظی هایی که ترامپ مطرح می کند و اقداماتی که تاکنون انجام داده است شکاف وجود دارد.

ترامپ می خواهد این پیام را به کنگره ارسال کند که او قصد دارد نمایندگان کنگره اقدامات بیشتری در رابطه با تحریم ها علیه ایران در خصوص موشک های بالستیک و حمایت از تروریسم در پیش گیرند.

*اگر کنگره تحریمهای هسته ای را باز گرداند یعنی عملا نقض برجام صورت گرفته است. با این حساب ترامپ مسئولیت نقض برجام را نیز متوجه کنگره خواهد کرد. آیا کنگره تحریمهای هسته ای را باز می گرداند؟

پیش بینی این موضوع که کنگره در مقابل برجام چه اقدامی انجام خواهد داد بسیار سخت است – کنگره با مسائل زیادی به خصوص در صحنه داخلی مواجه است. کنگره ممکن است تحریم هایی اضافی علیه ایران در نظر بگیرد که شرایط برجام را نقض نکنند؛ به عنوان مثال اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران در خصوص برنامه موشک های بالستیک و حمایت از تروریسم.

*در اروپا صدای واحدی در خصوص نقض برجام از سوی امریکا شنیده نمی شود. امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه چندی پیش اعلام کرد که باید چند بند به برجام اضافه شود و مسائل موشکی و حقوق بشری ایران نیز در قالب برجام اورده شود. این سخن تقریبا همان چیزی است که ترامپ می گوید. تصور می کنید اروپا با خواست امریکا برای تجدیدنظر در خصوص برجام همراه خواهد شد؟

به نظر می رسد که واکنش اصلی اروپا مخالفت با پیام سخنرانی و اقدامات ترامپ باشد. موضع فرانسه در حال حاضر تا حدی متفاوت از موضع کشورهای اروپایی است.

*محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران اعلام کرده که برجام یا با حضور همه طرفهای متعاهد است یا بدون هیچ کس. بر این اساس واکنش ایران به خروج امریکا از برجام چیست؟

ایران همچنان نسبت به اظهارات و اقدامات ترامپ بدگمان است. ایران در بازی طولانی درگیر شده و به خوبی می داند که ترامپ از انزوای ایالات متحده امریکا در جامعه بین المللی آسیب خواهد دید و اینکه ممکن است ترامپ برنامه ای معتبر در خصوص ایران در منطقه خاورمیانه نداشته باشد.