چرا سرعت حرکت کسب و کار هنوز کند است؟

 بهبود محیط کسب‌وکار را می‌توان یکی ازمهم‌ترین راهبردهای توسعه اقتصادی در هر کشور دانست که منجر به بهره‌برداری از فرصت‌های کارآفرینی یکسو و افزایش خلق ارزش و ثروت در اقتصاد کشورها از سوی دیگر می‌شود.

شاخص‌ فضای کسب و کار نشان دهنده سهولت و مناسب بودن هرکشور برای انجام فعالیت‌های اقتصادی و تجاری است. فرآیند کسب و کار دارای مرحل مختلفی است که بهبود محیط کسب و کار را بر اساس این شخاص‌ها سنجش می‌کنند.

یکی از مهمترین راهبردهای توسعه اقتصادی هر کشوری، بهبود فضای کسب و کار در آن است که از یک طرف منجر به بهره‌وری از فرصت‌های کارآفرینی و از طرف دیگر باعث افزایش خلق ارزش و ثروت در اقتصاد کشورها می‌شود.

شاخص‌های محیط کسب و کار نه تنها منعکس‌کننده فضای فعلی کسب و کار در اقتصاد است بلکه برای سرمایه‌گذاران خارجی به عنوان شاخصی مهم و تاثیرگذار برای اقدام به سرمایه‌گذاری به حساب می آید. از این جهت بهبود این شاخص‌ها می‌تواند زمینه را برای حضور سرمایه گذاران خارجی مساعد‌تر کند و بر عکس هر چقدر شاخص‌های کسب و کار ئچار نزول شود سرمایه‌گذاران هم میلی برای سرمایه‌گذاری نخواهند داشت.

دغدغه اول

نظرسنجی از فعال اقتصادی مشارکت‌کننده در پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران در سال جاری نشان می‌دهد تنگناها و معضلات مالی دغدغه اول فعالان اقتصادی است. در کنار دشواری تامین مالی از بانک‌ها، به اعتقاد فعالان اقتصادی در بخش خصوصی رویه‌های غیرمنصفانه و ناعادلانه ممیزی و دریافت مالیات و بی‌ثباتی و غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها به خصوص در زمینه مواد اولیه و محصولات از نامناسب‌ترین مولفه‌های محیط کسب‌وکار است.

اما دولت یازدهم که با شعار بهبود فضای کسب و کار و رونق تولید داخلی سرکار آمد، امیدواری را در بخش خصوصی به وجود آورد، اما آنچه طی حدود پنج سال گذشته به عنوان یکی از نقدهای جدی به کارنامه اقتصادی دولت یازدهم و حتی دوازدهم وارد می‌شود رکود عمیق در فضای اقتصادی است؛ رکودی که همچنان در میان انبوهی از واحدهای تولیدی مشاهده می‌شود و با وجود آنکه بخشی از تحریم‌ها برداشته شده و گشایش‌هایی در این زمینه ایجاد شده است اما عملا هنوز رونق به تولید بازنگشته است.

رکود هنوز هم یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های فعالان اقتصادی است. مسئله ای که البته سابقه نسبتا طولانی دارد و تعطیلی و نیمه تعطیل شدن واحد‌های تولیدی دست کم از یک دهه پیش آغاز شده است. مسئله ای که اخیر محمد شریعتمداری – وزیر صنعت‌، معدن و تجارت – هم به آن اشاره کرده و تصریح کرده است که نیمی از صنایع و واحد‌های تولیدی در شرایط تعطیلی قرار دارند.

رتبه هایی که درجا می زند

یکی از شاخص‌های مهمی که می‌تواند وضعیت کسب و کار ایران و تشریح کند رتبه کسب و کار است. طبق آخرین گزارش‌ها رتبه کسب و کار ایران چهار رتبه افت کرده است. البته نکته قابل توجه این است که نمره کسب و کار ایران ۰.۲۶ بهبود پیدا کرده است و از ۵۶.۲۲ به ۵۶.۴۸ رسیده است اما به دلیل آکه عملکرد سایر کشورهای دنیا در مجموع بهتر بوده است رتبه کسب و کار ایران افت کرده است و سبب نزول چهار پله‌ای شده است.

در دیگر شاخص‌های مرتبط با کسب و کار در شاخص حل و فصل ورشکستگی رتبه ۱۶۰، در شاخص پرداخت مالیات رتبه ۱۵۰، در شاخض دریافت اعتبار رتبه ۵۰ و در شاخص تجارت فرامرزی رتبه‌ ۱۶۶ را داریم، رتبه‌هایی که در مجموع نشان دهنده وضعیت نامساعد کسب و کار و نارضایتی فعالان اقتصادی به ویژه فعالان بخش خصوصی است.

به عنوان مثال روند شروع یک کسب و کار در ایران در خوش بینانه ترین حالت ۱۵ روز طول می‌کشد که با استاندارهای جهانی فاصله زیادی دارد. کشور نیوزلند به عنوان کشوری مطرح در این زمینه حداکثر طی نیم روز فرایند مربوط به شروع یک کسب و کار را انجام می‌دهد.

با توجه به بررسی‌هایی که صورت گرفته زمان، هزینه، میزان سرمایه موردنیاز و فرآیند انجام کار، چهار شاخصی است که در راه‌اندازی و شروع یک کسب و کار حائز اهمیت است و توجه به این شاخص‌ها می‌تواند شروع یک کسب و کار را تسریع بخشد.

آمار و اطلاعات ارائه شده از وضعیت جهانی کسب و کار و رتبه‌بندی کشورها نشان دهنده این امر است که با وجود بهبود نسبی نمره کسب و کار ایران، سایر کشورها با سرعت بالایی در حال حل و فصل موانع کسب و کار فضای اقتصادی خود هستند و رقابت سخت و نزدیکی میان کشورهای مختلف وجود دارد.

بنابراین اگر می‌خواهیم در سال ۹۷ وضعیت مطلوب‌تری داشته باشیم و جایگاه بهتری در میان کشورهای دنیا در شاخص فضای کسب و کار پیدا کنیم باید با سرعت بیشتربی اقدام به رفع موانع کسب و کار کنیم.