چرا مردم ایران به «تلگرام» که نه صاحبش را می‌شناسند و نه می‌دانند سرورهایش کجاست اعتماد می‌کنند؟

 به هرحال الان پيام‌رسان‌ها در دنيا وجود دارند و ما هم برخي از آنها را تجربه كرده‌ايم. با وجود اينكه هويت تلگرام معلوم نيست و هيچ عكسي از ديتاسنتر تلگرام وجود ندارد و تنها چيزي كه مي‌گويند اين است كه صاحبش يك روس است اما باز مردم به اين پيام‌رسان اعتماد كرده‌ و از آن استفاده مي‌كنند. صاحب تلگرام مي‌گويد ٣٠٠-٢٠٠ ميليون كاربر دارد، اين تعداد كاربر به اين معني است كه بايد ساختماني وجود داشته باشد كه در آن فقط سرورها قرار گرفته باشند اما چنين ساختماني تا به حال ديده نشده است. با تمام اينها مردم ما در ايران به پيام‌رساني كه هويت آن حداقل براي من مشخص نيست، اعتماد كرده‌اند. نكته بعدي اين است كه جريان اطلاعات داخل كشور، يك سري مسائل حقوقي و قانوني دارد و سازمان‌هايي هستند كه اينترنت را كنترل مي‌كنند…

بنابراين هركسي كه مي‌خواهد اين پيام‌رسان‌ها را توليد كند، ملزم به رعايت يك سري قوانين است. اگر جرمي در پيام‌رساني داخلي اتفاق بيفتد، آيا شركتي مي‌تواند اطلاعات را به پليس فتا يا هزارجاي ديگر كه اطلاعات مردم را مي‌خواهند، ندهد؟ اتفاق مهم اين است كه مردم ما به آن فرد خارجي كه هويتش هم معلوم نيست، بيشتر از ايراني هموطن‌شان اعتماد دارند.

نكته دوم هم اين است كه وقتي يك شركتي اپليكيشني توليد مي‌كند، براي كار خير نيست و دنبال كسب درآمد است. بايد ديد از كجاي اين پيام‌رسان مي‌خواهد پول توليد كند؟ ضمن اينكه هويت توليدكننده و صاحب اين پيام‌رسان بايد كامل مشخص باشد. به عنوان مثال درمورد همين پيام‌رسان سروش، در صدا و سيما ثبت شده و تنها جايي هم كه از آن استفاده مي‌كند صدا و سيما است. خب صدا و سيمايي كه مورد اعتماد مردم نيست، چگونه مي‌خواهد پيام‌رساني مورد اعتماد مردم ارايه كند؟ بعد مي‌گويند سروش براي صدا و سيما نيست و صاحبش شركت ديگري است. بايد ديد آن شركت چيست و صاحبانش چه كساني هستند و قصدشان از اين كار چيست؟ اگر يك بيزنسمن بخواهد اپليكيشني را توليد و در اختيار مردم قرار دهد، بايد راه‌هاي مقابله با چالش‌ها را هم بلد باشد. اگر اپل پيام‌رسان را از اپ‌استور حذف مي‌كند، بايد دنبال جايگزين ديگري بود. پيام‌رسان سروش بايد زماني كه مي‌خواست بيزنسش را شروع كند بايد فكرش را مي‌كرد كه اولين جايي كه مي‌تواند مانع كارش شود، خود شركت اپل يا گوگل است. به هرحال سيستم براي آنهاست. مگر اينكه راه ديگري داشته باشيم كه نداريم.

اما كليد ته داستان آنجايي است كه ابزاري به اسم گوشي هوشمند دست مردم مي‌رسد كه هرچه تلاش شد، نتوانستند آن را در ايران بسازند. اين واقعيت وجود دارد كه ما مصرف‌كننده و يوزر ابزاري هستيم كه اختيار آن دست فرد ديگري است. امروز تلگرام را فيلتر كنند، فردا چيز ديگري وجود دارد. من ايراني يوزر دستگاهي هستم كه خارج از ايران توليد شده و براي ايراني هم توليد نشده اما به دست ما مي‌رسد. وقتي از ابزاري خارجي استفاده مي‌كنيم، بايد همه مسائل مربوط به آن را هم بپذيريم. از نگاه بيزنسي ما دو راه داريم؛ اول اينكه به جاي حرف‌هايي كه گفته مي‌شود كه اينترنت ملي داشته باشيم و اين حرف‌ها، ببينند آيا اصلا مي‌توانند خودشان سيستم عاملي طراحي كنند؟ بعد از آن بايد ديد اصلا ديوايسي (device) در دنيا وجود دارد كه از آن سيستم عامل در آن استفاده شود؟ چند وقت پيش بود كه اينترنت دچار اختلال شد، وزير ارتباطات اعلام كرد كه مشكل از سوييچ‌هاي سيسكو است. كل بستر اينترنت كشور ما روي سيستم‌هاي سخت‌افزاري امريكايي يا چيني است. يعني به راحتي هرچه تمام‌تر اگر روزي بخواهند مي‌توانند كل اين سيستم را بخوابانند. در خارج از كشور وقتي بيزنسي را راه مي‌اندازند، طوري حركت مي‌كنند كه مرجع باشند. استراتژي درست اين است. ايران در هيچ بيزنسي در دنيا مرجع نيست. يك زماني مي‌گفتند فرش براي ايران است كه آن هم تمام شد. ايران در هيچ حوزه اقتصادي مرجع نيست و در اين شرايط نه امنيت اقتصادي، نه روحي، نه داخلي وجود ندارد. نتيجه‌اش مي‌شود اينكه زماني كه شب عيد مردم مشغول تفريح هستند، يك مسوول اعلام مي‌كند كه تلگرام فيلتر شده است؛ اين كار با روح و روان كلي ايراني، حداقل كساني كه بيزنس‌شان با اين ابزار است، بازي مي‌كند. ابزار جايگزين چيست؟ چرا مردم براي بيزنس سراغ تلگرام و اينستاگرام رفته‌اند؟ ما هزار قانون اشتباه بسيار قديمي در كسب و كاركشورمان داريم كه مردم با وجود اين قوانين نمي‌توانند كار كنند. به جاي حل صورت مساله با فيلترينگ، بايد به دنبال راه‌حلي اساسي بود.