آرتریت روماتوئید (ورم مفاصل) یا آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری های خود ایمنی است. این بیماری تا 1.3 درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می دهد که در این میان، بانوان سهم بیشتری به خود اختصاص می دهند.

به گزارش گروههدف  به نقل از “کر2″، پژوهشی جدید به این نکته اشاره داشته است که رژیم غذایی می تواند درمان های سنتی برای آرتروز را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه بیشتر با این بیماری آشنا می شویم.

آرتریت روماتوئید چیست؟

آرتریت روماتوئید ساختار و عملکرد غضروف های بدن انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. غشایی به نام سینوویوم فضا و مایع برای روانکاری و حرکت غضروف ها را ایجاد می کند. در آرتریت روماتوئید، سیستم امینی به سینوویوم حمله می کند و این شرایط به یک واکنش ایمنی التهابی منجر می شود که موجب شکل گیری درد، تغییر شکل مفصل و ناتوانی می شود.

دلیل اصلی آرتریت روماتوئید همچنان نامشخص باقی مانده است، اما ژنتیک و سلامت باکتری های روده ما می تواند نقش قابل توجهی در این زمینه داشته باشند.

نشانه های آرتریت روماتوئید

نشانه های شایع آرتریت روماتوئید شامل موارد زیر می شوند:

درد و حساسیت مفاصل

قرمزی و تورم مفاصل

سفتی مفاصل به ویژه هنگام صبح

تب خفیف

خستگی

آنمی یا کم خونی (تعداد کم گلبول های قرمز خون)

توده های سفت زیر پوست

تحرک ضعیف مفاصل

نشانه های آرتریت روماتوئید ممکن است به صورت عود کننده رخ دهند که طی آن نشانه ها برای یک دوره زمانی چند روزه تا چند هفته ای پدیدار شده یا بدتر می شوند. در صورتی که آرتریت روماتوئید درمان نشود می تواند به آسیب دائمی استخوان و مفصل منجر شود.

مواد غذایی که باید از آنها پرهیز کرد

درمان دارویی خط مقدم درمان آتریت روماتوئید است که شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای ضد روماتیمسی (DMARDs)، و کورتیکواستروئیدها می شود.

با این وجود، پژوهش های اولیه و گفته های بیماران نشان داده اند که الگوهای تغذیه ای نیز می توانند فعالیت بیماری را تحت تاثیر قرار دهند. به طور ویژه، می توان به گلوتن و فرآورده های لبنی اشاره کرد.

گلوتن

افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی از جمله آرتریت روماتوئید احتمال بیشتری دارد پادتن های ضد گلوتن تولید کنند. اینها پادتن هایی مشابه با آن چه در بیماری سلیاک دیده می شوند، هستند و بر همین اساس است که بیماران مبتلا به سلیاک باید به شدت از مصرف گلوتن اجتناب کنند.

پژوهشگران همچنان نسبت به چگونگی اثرگذاری گلوتن بر آرتریت روماتوئید تردید دارند، اما می تواند با نفوذ پذیری افزایش یافته روده یا نشت روده ارتباط داشته باشد.

برخی مطالعات فوایدی برای رژیم غذایی فاقد گلوتن یافته اند، در شرایطی که برخی دیگر تفاوتی مشاهده نکرده اند.

به نظر می رسد افرادی که پادتن های ضد گلوتن تولید می کنند به طور مستقیم از فواید یک رژیم غذایی فاقد گلوتن بهره‌مند می شوند. برای دیگران، کاهش مصرف غذاهای کم ارزش که اغلب حاوی گلوتن هستند می تواند به صورت غیر مستقیم مفید باشد.

تخم مرغ و لبنیات

مطالعات اولیه نشان داده اند که مصرف تخم مرغ و شیر می تواند مشکل ساز باشد. این مواد غذایی پادتن های ایمنی خاص و نشانگرهای التهابی مرتبط با نشانه های آرتریت روماتوئید، حداقل در جوندگان، را تولید می کنند.

با این وجود، این آثار با حساسیت غذایی در ارتباط هستند، بر خلاف گلوتن که یک عدم تحمل غذایی است. در نتیجه، اگر نسبت به حساسیت غذایی یا عدم تحمل مشکوک هستید به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایش نتیجه دقیق مشخص شود.

مواد غذایی و مواد مغذیی که ممکن است کمک کنند

برخی مواد غذایی و مواد مغذی مشخص ممکن است به کاهش التهاب آرتریت روماتوئید کمک کنند.

در بیشتر مطالعات از مکمل ها به جای منابع غذایی کامل و در بالاترین دوز مواد مغذی که اغلب نیاز است، استفاده شده است.

البته باید به این نکته اشاره داشت که بیماران بدون نظارت پزشک نباید از مکمل ها استفاده کنند زیرا خطر تداخلات دارویی و عوارض جانبی وجود دارد.

اسیدهای چرب امگا-3

چربی های امگا-3 (به ویژه DHA و EPA) از روغن ماهی دارای آثار ضد التهابی هستند. در مطالعه ای که با حضور 140 بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد، یک گروه روزانه 5.5 گرم روغن ماهی دریافت می کرد، در شرایطی که سهمیه روزانه گروه دوم (گروه کنترل) تنها 0.4 گرم بود. به تمام شرکت کنندگان چندین داروی ضد روماتیسمی داده می شد. هر دو گروه کاهش در فعالیت بیماری را تجربه کردند، اما گروه نخست میزان بالاتری از بهبودی را نشان داد.

از این رو، به نظر می رسد یک دوز روغن ماهی روزانه حداقل 2.7 گرمی از DHA بعلاوه EPA می تواند اثربخشی داروی ضد روماتیسمی را حداقل در شش ماه نخست افزایش دهد.

باید به این نکته اشاره داشت که مکمل روغن ماهی ممکن است با برخی داروهای خاص آرتریت روماتوئید تعامل منفی داشته باشد. از این رو، در گام نخست باید با پزشک مشورت کنید.

ویتامین K2

پژوهشی جدید نشان داده است یک فرم خاص از ویتامین K2 (به نام MK-7 نیز شناخته می شود) می تواند اثربخشی داروهای آرتریت روماتوئید را افزایش دهد. از 84 بیمار مبتلا به این بیماری، گروه نخست 100 میکروگرم در روز MK-7 به مدت سه ماه دریافت کرد، در شرایطی که گروه دوم دارونما دریافت می کرد.

گروه نخست بهبود چشمگیر برای نشانگرهای التهاب و امتیار ارزیابی فعالیت بیماری را نشان داد. افزون بر این، MK-7 از سطح افزایش یافته فرم فعال استئوکلسین، یک نشانگر مهم سلامت استخوان، بهره برد.

در حال حاضر، مشخص نیست منابع غذایی ویتامین K2 آثاری مشابه را ارائه می کنند یا خیر.

ویتامین D و کلسیم

افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید به واسطه التهاب مزمن، فعالیت جسمانی کاهش یافته، و استفاده از کورتیکواستروئیدها در معرض خطر افزایش یافته بیماری استخوانی قرار دارند. در شرایطی که به نظر نمی رسد ویتامین D و کلسیم اثر مستقیم بر خطر یا نشانه های آرتریت روماتوئید داشته باشند، حفظ سطوح کافی از آنها برای کاهش خطر شکستگی استخوان ضروری است.

ویتامین D برای حفظ شرایط سلامت خوب ضروری است. در شرایطی که ممکن است امکان قرار گرفتن به اندازه کافی در معرض نور خورشید وجود نداشته باشد، مکمل های ویتامین D بعلاوه کلسیم توصیه می شوند. منابع غذایی از جمله ماهی های چرب، زرده تخم مرغ، شیر غنی شده نیز توصیه می شوند.

بهترین رژیم غذایی یا الگوی خوردن برای آرتریت روماتوئید چیست؟

رژیم غذایی گیاهی

شواهد محدودی نشان داده اند که رژیم های غذایی گیاهخواری و وگان می توانند مفید باشند.

رژیم های غذایی گیاهخواری به طور معمول از محتوای چربی های امگا-3 و ویتامین D پایینی برخوردار هستند. این مواد مغذی می توانند تاثیر چشمگیری بر آرتریت روماتوئید داشته باشند.

برخی نیز بر این عقیده اند که اگر هدف اصلی برای دلایل سلامتی باشد، رژیم های غذایی گیاهخواری بیش از اندازه محدود هستند.

رژیم غذایی پالئو

رژیم غذایی پالئو که به نام رژیم غذایی غارنشینی یا پارینه‌سنگی نیز شناخته می شود یک الگوی خوردن است که برخی گروه های غذایی را حذف می کند. این مواد غذایی شامل گندم (گلوتن) و لبنیات می شوند که به واسطه ایجاد التهاب در برخی مردم شناخته شده هستند.

شواهد گزارش شده توسط بیماران نشان می دهند که رژیم غذایی پالئو می تواند به آرتریت روماتوئید کمک کند. این احتمالا به دلیل آن است که افراد حساس به گلوتن یا لبنیات بلافاصله متوجه بهبود شرایط خود می شوند.

این رژیم غذایی سرشار از چربی های امگا-3 بوده و غذاهای کم ارزش را حذف می کند که می توانند مفید باشد.

متاسفانه، رژیم غذایی پالئو کاهش و حذف مصرف مواد غذایی مغذی مانند حبوبات و سیب زمینی را نیز توصیه می کند که غیر ضروری است.

رژیم غذایی مدیترانه ای

رژیم غذایی مدیترانه ای از مواد غذایی سنتی که پیش از دهه 1970 در کشورهایی مانند کرواسی و یونان مصرف می شدند، تشکیل شده است.

این رژیم غذایی بر مصرف میوه ها، سبزیجات، حبوبات، غلات کامل، روغن زیتون، و غذای دریایی متمرکز است. به واسطه میزان مطلوب از چربی های امگا-3 و اسید آراشیدونیک، این رژیم غذایی نشانه های مثبتی در درمان آرتریت روماتوئید نشان داده است.