اجباری شدن «آموزش‌های حین عقد»

زهرا آیت‌اللهی با اشاره به اینکه در گذشته اقدامات انجام شده برای کاهش آمار طلاق به دلیل نداشتن نظم دقیق خروجی چندان مثبتی نداشت، افزود: از سال گذشته تصویب شد تا با محوریت شورای عالی انقلاب فرهنگی به طور ویژه در سطح سیاست‌گذاری کلان و شورای عالی اجتماعی کشور در سطح برنامه‌ریزی‌های کلان، در این زمینه شروع به کار کنیم.

وی با اشاره به اینکه آموزش‌های حین عقد قرار است در سال 96 در استان تهران و البرز آغاز شود، اضافه کرد: از سال 97 این طرح در 10 استان دیگر و سپس در تمام استان‌های کشور اجرایی خواهد شد.

رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده با اشاره به جلسات متعدد دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با دستگاه‌های دخیل در مساله کاهش و کنترل طلاق در کشور عنوان کرد: این جلسات با حضور مسوولان عالی‌رتبه معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت بهداشت، قوه قضاییه، بهزیستی، وزارت ورزش و جوانان، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه و نهاد رهبری ، سازمان صداوسیما و سازمان برنامه و بودجه برگزار شده است.

آیت‌اللهی با اشاره به محورهای تصمیم‌گیری شده در این نشست‌ها گفت: موضوعاتی که قرار است این کارگروه بر روی آنها تمرکز کند، شامل آموزش‌های حین عقد، آموزش در مدارس برای آشنایی دانش‌آموزان با معیار انتخاب همسر در پایان دوره متوسطه و آموزش‌های حین طلاق هستند.

وی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته انتقاداتی به کمیت و کیفیت آموزش‌های پیش از ازدواج از طرف مراجعه کنندگان مطرح می‌شد اظهار کرد: در گذشته زوج‌های جوانی که به مراکز بهداشت برای انجام آزمایش‌های پیش از ازدواج مراجعه می‌کردند تنها دو ساعت زمان برای دریافت آموزش‌ها داشتند. این زوج‌ها معمولا از کیفیت و کمیت آموزش‌هایی که دریافت می‌کردند ناراضی بودند اما با طرح جدید قصد داریم تا نه تنها کیفیت و کمیت این آموزش‌ها را افزایش دهیم بلکه ابعاد آنها را نیز متنوع‌ترمی‌کنیم.

آیت اللهی با اشاره به تصمیم تشکیل «کمیته علمی» در آموزش حین عقد اضافه کرد: ریاست این کمیته بر عهده رئیس شورای فرهنگی و اجتماعی خانواده در شورای عالی انقلاب فرهنگی است و اعضای کمیته نیز شامل نمایندگان همه دستگاه‌هایی هستند که در این طرح مشارکت دارند.

رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده با اشاره به مدت زمان ارائه آموزش‌های حین عقد توضیح داد: ابتدا قرار بود این آموزش‌ها در 10 ساعت به زوج‌های جوان ارائه شود اما به دلیل محدودیت‌هایی که در مراکز ارائه این آموزش‌ها که زیر نظر وزارت بهداشت هستند وجود داشت، قرار شد تا این آموزش‌ها در شش ساعت به متقاضیان ارائه شود.

وی در ادامه گفت: زوج‌های جوان که برای انجام آموزش‌های پیش از ازدواج به مراکز بهداشتی مراجعه می‌کنند، ملزم هستند تا این ساعت آموزشی را بگذرانند و تنها در این صورت می‌توانند جواب آزمایش خود را دریافت کنند.

آیت اللهی با اشاره به چهار محور در نظر گرفته شده برای آموزش‌های حین عقد بیان کرد: در محور بهداشتی آموزش‌های زناشویی به زوج‌های جوان ارائه می‌شود چرا که دوران پیش از ازدواج بهترین بستر مناسب برای این آموزش‌هاست تا از رفتارهای انحرافی که ممکن است در آستانه ازدواج اتفاق بیفتد پیشگیری کند. در عین حال سیاست‌های کلان جمعیتی در زمینه تشویق فرزند آوری در این دوران به زوج‌های جوان ارائه خواهد شد.

وی در ادامه با اشاره به بخش آموزش‌های حقوقی اظهار کرد: قرار است تا زوج‌های جوان در این آموزش‌ها با حقوق همسران خود آشنا شوند. به این ترتیب تلاش می‌کنیم تا به جای ایجاد روحیه مطالبه‌گری و طلبکاری در همسران، آنها را با مسئولیت‌هایشان آشنا کنیم تا در فضایی صمیمی به نیازهای یکدیگر پاسخ دهند.

رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده با اشاره به بخش مشاوره و روانشناسی در این طرح افزود: در بررسی‌هایی که انجام دادیم متوجه شدیم لازم است تا زوج‌های جوان با مهارت‌های ارتباط موثر، مهارت حل مسئله و اختلاف و مدیریت هیجانی در مواقعی همچون خشم یا ترس آشنا شوند، همچنین آموزش‌های ارتباط صحیح با خانواده همسر نیز که به دلیل شکاف‌های نسلی اتفاق افتاده ، به زوج‌های جوان ارائه شود.

آیت اللهی محور نهایی آموزش‌های حین عقد را آموزش اخلاق در خانواده معرفی کرد و گفت: در این بخش معیارهای دینی که در قرآن و روایات که به روابط صمیمی‌تر و پایدارتر در خانواده کمک می‌کنند به زوج‌های جوان ارائه خواهیم کرد. در این بخش همچنین به بحث ارزش ازدواج، موازین اخلاقی روابط همسران و موازین اخلاقی در امور اقتصادی خانواده خواهیم پرداخت. در پایان این آموزش‌ها نیز احکام محدودی که در زمینه خانواده وجود دارد نیز به متقاضیان آموزش ارائه می‌شود.

ملاک‌های انتخاب آموزش دهندگان

وی با اشاره به ملاک‌های انتخاب افرادی که قرار است این آموزش‌ها را به جوانان ارائه دهند گفت: در بخش ملاک‌های عمومی لازم است تا افراد در رشته تخصصی خود تبحر داشته و دوره‌های آموزش خانواده را آموخته باشند. همچنین این افراد حداقل 30 و حداکثر 60 سال سن داشته و متاهل و بدون سابقه طلاق و سوابق کیفری باشند.

رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده در ادامه عنوان کرد:‌ این مربیان نباید خودشان فرزندان طلاق باشند و می‌بایست با قدرت بیان مطلوب و تقید به اهداف برنامه، سابقه تدریس موفق در حداقل 10 کارگاه آموزشی داشته باشند.

وی با اشاره به تفکیک جنسیتی در کارگاه‌های آموزش حین عقد اظهار کرد: 50 درصد از این مربیان زن و 50 درصد مرد خواهند بود. مربیان بخش مشاوره و روانشناسی دارای حداقل تحصیلات کارشناسی ارشد مشاوره و روانشناسی هستند. مربیان بهداشت و سلامت نیز با معیارهای گزینش شده توسط وزارت بهداشت در این طرح حضور خواهند داشت و مربیان اخلاق نیز باید حداقل کارشناسی ارشد رشته‌های علوم و حدیث، فقه و حقوق و یا سطح دو حوزوی را با سابقه مربوط به بحث آموزش خانواده داشته باشند.

آیت اللهی با اشاره به اینکه تمام دستگاه‌های دخیل نیروهای مورد نظر خود را به کمیته علمی معرفی کردند، افزود: به جز نیروهای وزارت بهداشت که از قبل توسط این سازمان تایید شده بودند با بقیه این افراد مصاحبه‌های دقیقی انجام شده است و در نهایت بین 30 تا 70 نیرو در هر محور برگزیده شد.

رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده با اشاره به اینکه ممکن است زوج‌های جوانی که برای دریافت این آموزش‌ها مراجعه می‌کنند از سطح علمی یکسانی برخوردار نباشند ادامه داد: قرار است تا این شورا برای زوج‌های جوانی که از سطح دانش بالاتری برخوردارند آموزش‌هایی را به شکل مجازی در نظر بگیرند.

وی با اشاره به اینکه زوج‌های جوان در حین زندگی زناشویی با مسائل و اختلافات مختلفی برخورد خواهند کرد توضیح داد: دلیل برگزار شدن این آموزش‌ها به دلیل بستر مناسب زمانی در پیش از ازدواج است اما از آنجایی که احتمالا زوج‌های جوان در طول فرآیند زندگی با مشکلات دیگری روبرو خواهند شد، تلاش می‌کنیم تا برنامه‌ها و آموزش‌های مجازی دیگری را در آینده برای آنها در نظر بگیریم.

نظارت بر کیفیت آموزش‌ها

آیت اللهی با اشاره به اهمیت نظارت بر کیفیت برگزاری آموزش‌های حین عقد عنوان کرد: کمیته علمی، ناظرانی را برای نظارت بر کیفیت آموزش‌ها در نظر گرفته است. همچنین از خود مراجعه کنندگان نیز فرم‌های نظرسنجی دریافت می‌شود تا میزان کارآیی این آموزش‌ها و کیفیت کار اساتید توسط آنها ارزیابی شود. همچنین اطلاعات اولیه مراجعه کنندگان را دریافت خواهیم کرد تا بر اساس آنها برنامه‌های کلان ملی را در آینده پیش بینی کنیم.

وی با اشاره به چگونگی تخصیص بودجه در این طرح توضیح داد: برخی از دستگاه‌های دخیل در این کمیته بودجه خاصی برای کاهش‌ آسیب‌های اجتماعی دارند که از محل همین بودجه در این طرح مشارکت خواهند کرد اما در مورد سازمان‌هایی مثل سازمان تبلیغات اسلامی که بودجه اختصاصی در این بخش ندارد، سازمان برنامه و بودجه تصمیم گیری و اقدام خواهد کرد.