از سارایوو تا آنکارا؛ وضعیت منطقه رو به وخامت است

آندره کارلوف سفیر روسیه در ترکیه به ضرب پنچ گلوله در آنکارا ترور شد و فصل نوینی در حوادث تو در تو و سیاه منطقه باز شد.

پیش از آنکه نوبت به بررسی انگیزه های این ترور و عوامل آن برسد یک صحنه تاریخی در برابر چشم به رقص در می اید که تنها می توان آرزو کرد پیامدهای آن نیز چنان نباشد.

تقریبا صد سال پیش در نزدیکی ترکیه، در بالکان، آرشیدوک فرانس فردیناند ولیعهد اتریش در سارایوو صربستان توسط یک بوسنیایی تجزیه طلب به نام گاوریلو پرنسیپ به قتل رسید و زمینه های لازم برای آغاز جنگ جهانی اول را به راه انداخت. تنها می توان امیدوار بود که پیامدهای این ترور به اندازه ترور فردیناند برای منطقه دردناک نباشد.  گو اینکه ترکیه به این راحتی از عواقب شوم این ماجرا به راحتی نخواهد جست.

تا این لحظه شاهد موضع گیری غیر متعارفی از سوی روسیه نبوده ایم. مسکو کشته شدن سفیر خود در ترکیه را تایید کرده و گفته است این موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهد برد.

وزارت خارجه این کشور نیز با تروریستی خواندن این اقدام گفته است قاتلان سفیر کشورمان در ترکیه هرگز نمی توانند از مجازات فرار کنند. وزارت خارجه روسیه همچنین وعده داده است که انتقام ترور سفیر کشورش در ترکیه را از تروریست ها خواهد گرفت.
در این بین ترکیه اعلام کرده است که این ترور به قصد برهم زدن روابط میان دو کشور صورت گرفته است. نوعی واکنش معقول که می توان آن را مسالمت جویانه برای جلوگیری از هرگونه پیامد های غیرقابل پیشبینی از سوی روسیه تعبیر کرد.

سی ان ان گزارش داده است که قاتل سفیر روسیه بعد از کشتن آندره کارلوف که یکی از تحصیل کرده ترین دیپلمات های روسی بوده است فریاد می زده «حلب را فراموش نکنید».

ترور زمانی اتفاق افتاد که سفیر روسیه در آنکارا هنگام سخنرانی در نمایشگاه عکس همگانی بود. ضارب که هم اینک مشخص شده است عضو پلیس شهر آنکارا بوده، با کت و شلوار و کراوات و ظاهری کاملا آراسته در جمع مستمعین ایستاده بوده و ناگهان به سمت سفیر روسیه شلیک می کند.

گویا پنج گلوله به وی اصابت می کند. آنگونه که سخنگوی وزارت خارجه روسیه گزارش داده هرگونه خبری مبنی بر انتقال وی به بیمارستان کذب بوده است و گویا سفیر در همان دقایق اولیه در اثر شدت جراحات جان باخته است.

آندره کارلوف از سال 2013 سفیر مسکو در آنکارا بود. او در یکی از دانشگاه های برتر وزارت امور خارجه روسیه در مسکو تحصیل کرده و در دهه هفتاد میلادی سفیر اتحاد جماهیر شوروی سابق در کره شمالی بود. کارلوف سپس در کره جنوبی خدمت می کرده و به زبان کره ای مسلط بوده است.

گذشته از اینکه موضع گیری روسیه مبنی بر ارائه موضوع به شورای امنیت سازمان ملل می تواند امید بخش به پیگیری مسالمت آمیز موضوع باشد اما نباید فراموش کرد که روابط روسیه و ترکیه همچنان اسیر تنش هایی است که ریشه در سوریه و حمایت دولت اردوغان از تروریست های داعشی و معارضان مسلح ضد اسد دارد.

این تنش ها سال گذشته با اقدام ارتش ترکیه در ساقط کردن یک فروند جنگنده روسی هنگام پرواز در آسمان سوریه به شدت بالا گرفت. از آن پس روابط رفته رفته بهبود پیدا کرده و بویژه پس از کودتای نافرجام در ترکیه ، مسکو از آنکارا قاطعانه پشتیبانی کرد اما این ترور می تواند همه چیز را مجددا به حالت اول بازگرداند.

این ترور برای دولت اردوغان یک روسیاهی به تمام معنی به بار خواهد آورد و شماتت جهانی را برای او به ارمغان خواهد آورد، خصوصا آنکه گفته شده است ضارب نیروی پلیس شهری بوده است.

در عین حال این ترور ضربه هولناکی به حیثیت امنیتی این کشور وارد کرد. دیپلمات های سایر کشورها احساس خطر خواهند کرد و صنعت توریسم این کشور بیش از پیش زیان خواهد دید.

حتی اگر نتوان پیامدهای ترور سفیر روسیه در آنکارا را با پیامدهای ترور ولیعهد اتریش در سارایوو مقایسه کرد؛ بدون تردید می توان گفت این اقدام، منطقه را به سمت حوادثی تلخ تر و شرایطی بغرنج تر پیش خواهد برد که به قطع و یقین در این صورت ترکیه پیش از همه قربانی اصلی آن خواهد بود.

در این بین رفتار و نوع عمل کشورمان باید بسیار هوشمندانه و حساب شده و توام با دوراندیشی‌هایی بیش از پیش باشد.