روحانی برای بخش کشاورزی کشور چه کرد؟

به گزارش خبرگزاری خبرهدف طی سال‌های اخیر در بخش تولید نهاده‌ها و محصولات کشاورزی با رکود و افت شدیدی مواجه شدیم.

این در حالی است که به‌رغم وجود ظرفیت‌های بالقوه و قابل اتکا برای تامین نیازهای کشور، به دلیل محدودیت منابع آب ناشی از وضعیت اقلیمی کشور این ظرفیت‌ها با احتیاط و کندی مورد استفاده قرار گرفت.

از طرفی تداوم خشکسالی و بهره‌وری نسبتا پایین آب مصرفی در این بخش، کمبود زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری در بخش‌های پیشین و پسین و به‌ویژه سرمایه‌گذاری اندک در این بخش و مهمتر از آن اتکا به واردات بخشی از نهاده‌ها و محصولات اساسی از خارج از کشور تامین امنیت غذایی بر پایه تولید داخلی را با مخاطره روبرو ساخت.

این موضوع به همراه ضعف در مدیریت و راهبری بخش کشاورزی در سال‌های 1385 تا 1392 عملا رکود نسبی بخش کشاورزی را دامن زد.

در چنین شرایطی و با توجه به تصویر ارائه شده از مشکلات عمده این بخش، ضرورت تحول جدی در رویکردها و مدیریت کلان بخش و فعال نمودن ظرفیتهای برجا مانده در برنامه‌ریزی‌ها به چشم می خورد. به همین منظور طی سه سال گذشته اقداماتی برای بخش کشاورزی در دولت یازدهم انجام شد تا از تعمیق بیشتر رکود و نزول شاخص‌های تولید و فرآوری کاسته شود.

پس از تدوین برنامه‌های راهبردی همچون تصويب قيمت‌هاي خريد تضميني محصولات زراعي در شهريورماه هر سال مطابق زمان‌بندي قانون خريد تراز منفي تجاری غذایی کشور از منفی8.1 ميليارد دلار در سال 1392 به منفی 5.4 ميليارد دلار در پایان سال 1393 و منفی3.44 میلیارد دلار درسال 1394 رسید.

از طرفی دولتمردان با توجه جدی به افزایش ضریب مکانیزاسیون کشاورزی خط اعتباری ویژه‌ای براي خريد تراكتور و كمباين اختصاص دادند که بخشی از موانع تسریع در تولید و بهره‌وری را کاهش داد.

در بخشی دیگر از برنامه‌ها موضوع افزایش بهره‌وری آب مصرفی بخش کشاورزی مد نظر قرار گرفت که بدین منظور با فراهم آوردن امکان استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی به میزان 1.5 میلیارد دلار طی مدت سه سال  برای طرح 550 هزار هکتاری احیاء اراضی کشاورزی خوزستان و ایلام (تجهیز و نوسازی اراضی، احداث شبکه های نوین آبیاری و زهکشی) اهداف اولیه این طرح محقق شد.

برای افزایش بهره‌وری آب در بخش کشاورزی یکی دیگر از اقدامات فراهم آوردن امکان استفاده از 500 میلیون دلار تسهیلات صندوق توسعه ملی برای انتقال آب با لوله به 46 هزار هکتار از اراضی کشاورزی دشت سیستان ظرف مدت سه سال (1393-1395) بود.

استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی برای احداث شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در اراضی پایاب سدهایی که در برنامه مهار آبهای مرزی قرار دارند.(ظرف مدت 4 سال و طی سالهای 1393تا 1396) نیز از اقداماتی است که دولت یازدهم از ابتدای فعالیت در دستور کار خود قرار داد تا بخشی از محدودیت های تامین مالی در این بخش کاهش پیدا کند.

توجه ویژه به روشهای نوین آبیاری (آبیاری تحت فشار، کم فشار، انتقال آب با لوله و تجهیز و نوسازی اراضی) با پیش‌بینی و تامین اعتبارات مناسب ، برنامه‌ريزي و تامين منابع مالي براي ذخيره‌سازي كالاهاي اساسي و بهبود ذخاير استراتژيك از دیگر برنامه‌هایی بود که طی مدت سه سال گذشته انجام شد.

در بخش دیگری از فعالیت‌ها تقویت اعتبارات مربوط به حفاظت از جنگلهای کشور به ویژه جنگلهای زاگرس و تقویت اعتبارات مربوط به یگان حفاظت از جنگل ها و مراتع کشور مد نظر قرار گرفت که منجر به کاهش تعرض به زمینها و مراتع کشور طی سه سال گذشته شد.

با اقدامات صورت گرفته رشد 6 درصد کل تولیدات بخش کشاورزی، شامل6.6 درصد در بخش زراعت،6.5 درصد بخش باغبانی،8.2 درصد در بخش شیلات و آبزیان،3.6درصد در بخش دام و طیور محقق شد. در این بین تولید محصول استراتژیک گندم در سال 1393-1394 با رشد 9 درصد ثبت شد.

حمایت از توسعه و احداث گلخانه ها و پرورش ماهی در قفس، انتظام بخشیدن به اجرای قوانین و مقررات ناظر بر اراضی کشاورزی و حفظ بیت المال (در اراضی ملی، دولتی و کشاورزی)، تثبیت مالکیت‌های شرعی و قانونی و حفظ یکپارچگی اراضی و جلوگیری از خرد شدن و تقطیع عرصه‌های تولید زراعی و باغی و حفظ کاربری اراضی کشاورزی از اقدامات حمایتی و پیشگیرانه‌ای بود که دولت به سرعت در راس امور اجرایی قرار داد.

از سوی دیگر پرداخت به موقع مطالبات چايكاران و ساماندهي وضعيت چاي كشور برای تقویت بنیه مالی و پشتوانه تولید این بخش از کشاورزی نیز توسط وزارت کشاورزی به صورت دقیق و زمان‌بندی شده دنبال شد.

یکی دیگر از اقدامات دولت یازدهم پیش بینی اختصاص مبلغ پانصد میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی برای طرحهای آبیاری تحت فشار در قانون بودجه سال 1395 است که این بودجه به همراه برنامه های مذکور برای استفاده بهینه از منابع آبهای زیرزمینی تاثیر بسزایی در بخش تولید محصولات در مناطق کم آب خواهد داشت.

در بخش کلان کشاورزی از موضوعاتی که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب هم بود در تعیین راهبردهای ویژه استفاده شده و به همین منظور 14عنوان پروژه‌های اولویت‌دار اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی توسط ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ابلاغ شد. در ادامه ابلاغ این دستور طرح های ویژه ای در دستور کار مسئولان مرتبط قرار گرفت.

در راستای اجرای سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در استان خوزستان، در فاز اول، اجرای طرح 550 هزار هکتاری، شامل 312 هزار هکتار احداث شبکه های فرعی آبیاری و 224 هزار هکتار احداث شبکه های فرعی زهکشی و 244 هزار هکتار تجهیز و نوسازی اراضی در دست اقدام می باشد.

اجرای طرح فوق از طریق 70 شرکت پیمانکار و 21 شرکت مشاور با فعالیت حدود 9 هزار نفر و بکارگیری تعداد 3600 دستگاه انواع ماشین آلات سبک و سنگین در دست اجرا می باشد.

به منظور بهره برداری از منابع آب رودخانه های مرزی کشور، فعالیت های احداث شبکه های فرعی آبیاری و زهکشی در سطحی معادل 120 هزار هکتار در حال اجرا بوده و حدود 12 هزار هکتار آماده بهره برداری می باشد.

علاوه بر آن فعالیت تامین، انتقال و توزیع آب برای توسعه فعایت های کشاورزی در منطقه سیستان در سطح 46 هزار هکتار در حال اجرا می باشد.