ریشه انتقاد به عملکرد اقتصادی دولت، سیاسی است / به مردگان هم یارانه می دادند و انتقاد می کنند

محمود جامساز کارشناس اقتصاد و استاد دانشگاه در گفت و گو با خبرگزاری خبرهدف درباره انتقادهایی که به عملکرد اقتصادی دولت یازدهم و ترکیب فهرست های نزدیک به دولت از سوی طیف های رقیب مطرح می شود، گفت:« بسیاری از این نقدها اصولا شاید پایه و اساس درستی نداشته باشد و با اهداف سیاسی مطرح می شود».

وی افزود:« تردیدی نیست که مشکل اساسی ما اقتصاد دولتی نفتی و رانتی است. در این مجموعه دولتی نفتی رانتی اصولا هر گونه اصلاحاتی در جهت تعمیق  اقتصاد دولتی است. علم و تجارب تاریخی هم همواره نشان داده است که دولت اصلا مدیر خوبی برای اقتصاد نیست تا جایی که نمی توان اقتصاد دولتی موفقی در دنیا پیداکرد».

به گفته جامساز « بررسی روند تغییر و تتطور رژیم های اقتصادی  سوسیالیستی نشان می دهد این رژیم ها  با تغییر رویه اقتصادی به سمت اقتصاد باز و بازار آزاد  حرکت کرده اند و طرح ها  و  پروژه هایی را که در زمان اقتصاد دولتی ناکارامد بود توانستند  با مشارکت گسترده بخش خصوصی به ثمر برسانند چرا که با فاصله گرفتن از مدل اقتصاد دولتی، بار اصلی رشد و توسعه بر دوش این بخش قرار گرفت».

وی ادامه داد:« اقتصادهای نوظهور در دنیا مانند چین که الان دیگر دومین قدرت برتر اقتصادی دنیا است، یا کره جنوبی، مکزیک، برزیل، آرژانتین و مالزی کشورهایی هستند که همگی درجه آزادی اقتصادی را بالا برده اند و به این ترتیب توانسته اند خود را از صف کشورهای توسعه نیافته جداکنند».

این تحلیلگر اقتصادی گفت:« ما هم در سیاست های کلی نظام اولین رویکردمان آزادسازی اقتصاد است اما متاسفانه به علت اینکه اقتصاد ما مجموعه اقتصاد دولتی است نه یک منظومه اقتصاد آزاد رقابتی اصولا این رویکرد در این مجموعه تا کنون عملی نبوده است. نه خصوصی سازی موفقیت پیدا کرده و نه دولت کوچک شده است و نه با کشورهای دیگر دنیا تعامل اقتصادی پیدا کرده ایم. ممکن است این عدم تعامل را به تحریم ها ارتباط دهیم اما ما قبل از تحریم های اقتصادی هم ما معاملات آنچنانی به جز نفت با دنیا نداشتیم».

وی ادامه داد:« در دو دولت نهم و دهم که درآمدهای نفتی ما در آن دوره حدود 800 میلیارد دلار تخمین زده می شود با توجه به تمام مولفه های اقتصادی با درآمد نفت بسیار بسیار بالاتر از درآمدهای نفتی دولت های قبل از آن، رشد اقتصادی کشور منفی شد. در حالی که در برنامه توسعه پنجم قرار بود ما رشد اقتصادی ۸ درصد داشته باشیم آن هم با منابعی به اندازه یک چهارم درآمدی که طی سال های دولت آقای احمدی نژاد از نفت حاصل شد. به عبارت دیگر برای دستیابی به رشد اقتصادی 8 درصدی به 25 درصد منابع مالی حاصل در دولت های نهم و دهم نیاز داشتیم».

جامساز به مسکن مهر اشاره کرد و گفت:« مسکن مهر ایده خوبی برای خانه‌دار کردن مردم بود ولی این ایده با ایده‌های پوپولیستی ممزوج شد و حدود 150 هزار میلیارد تومان برای این پروژه از بانک مرکزی پول گرفتند. در پایان دولت دهم هم پروژه ناتمام ماند و آنهایی هم که تمام شده بود بسیار نقص داشت و جالب اینجاست که به علت آن نقص ها برای آن ها هم که کامل شده است متقاضی و خریداری وجود ندارد».

وی افزود:«درمورد مسئله یارانه‌ها هم باید گفت با اینکه اغلب کارشناسان و متخصصان اقتصادی در آن زمان با توزیع پول نقد بین مردم مخالف بودند اما دولت احمدی‌نژاد با قاطعیت و آمریت آن را اجرا کرد و از مواضعی که مجلس هم برای این طرح تصویب کرده بود عدول کرد و دستورات مجلس را هم انجام نداد. یعنی تمام مابه التفاوت فروش فرآورده‌های نفت را در قالب یارانه‌های نقدی بین مردم توزیع کرد. به جای اینکه ۲۰ درصد متعلق به دولت و ۳۰ درصد هم به بخش مولد اقتصادی قرار گیرد همه در اختیار مردم قرار گرفت».

به گفته وی « موضوع جالب در پرداخت یارانه ها این بود که افرادی که یارانه می گرفتند از جمعیت کشور بیشتر بودند. تقلب های عجیبی در پرداخت یارانه صورت گرفت، یعنی حتی مردگان در لیست دریافت یارانه ها بودند یا اینکه شناسنامه‌های جعلی و تقلبی در دریافت یارانه وجود داشت».

جامساز ادامه داد:« ما 42 هزار میلیارد تومان در سال هزینه یارانه ها کردیم. همین الان هم با توجه به اینکه بخشی از این افراد از فهرست دریافت یارانه  حذف شده اند، دولت هنوز روزی 325 میلیارد تومان دولت می دهد. این پرداخت یارانه در ادامه سیاست های گذشته است. خود پرداخت یارانه به این صورت به هیچ وجه توجیه اقتصادی برای کشور ندارد. کارشناسان هم بارها توصیه کرده اند آقای روحانی با قاطعیت دستور دهد یارانه ها را فقط به افراد نیازمند و مستحق دریافت یارانه پرداخت کنند و مابقی ان را در قالب تسهیلات ارزان قیمت به موسسات کوچک و متوسط مولد بدهند که بخش تولید حرکت کند یا اصولا مابه التفاوت آن را به ازای بدهی دولت به بانک ها پرداخت کنند».

این کارشناس اقتصاد گفت: « وزیر اقتصاد اخیرا اعلام کرد دولت تا ۲۰ سال آینده توان بازپرداخت بدهی های خود را ندارد. دولت حدود 100 میلیارد تومان به بانک ها بدهکار است و وزیر اقتصاد گفت که دولت نمی تواند آن را پرداخت کند. این در حالی است که ما منابع داخلی داریم اما به علت سوءمدیریت، بدهی‌های دولت از گذشته رو به افزایش گذاشته است و به خاطر پرداخت یارانه نمی توانیم بدهی های دولت را پرداخت کنیم. از این رو آنچه در حال حاضر به آن احتیاج داریم نوعی مدیریت درآمد به هزینه است. دولت باید مابه التفاوت یارانه هایی که باید پرداخت شود را در ۴ تا ۶ ماه به عنوان بدهی های دولت به بانک ها پرداخت کند».

وی افزود:«در طول اجرای برنامه ششم حتی بدون نیاز به سرمایه گذاری و تسهیلات خارجی با انضباط مالی دولت، کوچک شدن حجم دولت و رفع فسادی که از دولت قبل در بانک مرکزی نهادینه شده است دولت می تواند بدهی های خود را کاملا پرداخت کند. این مسئله که آیا رکود اقتصادی تقصیر این دولت است یا دولت قبل مسئله اصلی نیست مسئله اساسی مجموعه اقتصاد دولتی سرمایه داری رانتی است» .